ملاحظات راهبردی در آمایش فضایی شهرک های مسکونی با رویکرد پدافند غیرعامل

با گریزی بر تاریخ شهرنشینی، می توان دریافت که در اکثر کشورهای دنیا ضمن کوشش برای ساخت و توسعه شهرها، تدابیر خاصی برای نگهداری و ایمنی خانه ها در مقابل اقوام غارتگر اندیشیده می شده است. در ازمنه ی قدیم اقدامات پدافند غیرعامل در برابر تهاجم های صورت گرفته، در ساخت قلعه ها، کهن دژها، شارستانها، ربض ها، باروها و سنگرهای مستحکم دفاعی، ایجاد پناه گاه های مستحکم تجلی می یافت. پدافند غیرعامل به مجموعه ای از اقدامات غیرمسلحانه برای کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، شریان های حیاتی، تاسیسات حساس و سازه های مهم در برابر بارهای انفجار و تهدیدات احتمالی دشمن و بلایای طبیعی گفته می شود. با عنایت به این تعریف، هدف اصلی این پژوهش بررسی و تجزیه و تحلیل مؤلفه های ساختاری و معماری تأثیرگذار در الگوهای برنامه ریزی و طراحی مسکن و هم چنین ملاحظات استراتژیک در مکان یابی کاربری ها در شهرک ها برای مقابله با آثار تهاجم نظامی دشمن و بلاهای طبیعی در مناطق مسکونی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و مبتنی بر مطالعات نوشتاری و کتابخانه ای از کتب و سایر منابع تألیف شده در حوزه ی راهبردهای شهری پدافند غیرعامل می باشد و رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که میتوان با اتخاذ تدابیر مناسب معماری ساختمان با رویکرد دفاعی منطبق با خصوصیات کالبدی و فضایی شهرها و به خصوص در مناطق مسکونی شهری ضمن ایجاد فضاهای زیبا و دلنشین و بدون لطمه زدن به عملکردها فضاها و هم چنین بدون صرف هزینه های زیاد از شدت و گستردگی صدمات ناشی از حملات دشمن و حتی بلاهای طبیعی در هنگام بروز بحران کاست. به همین منظور ویژگی ها و ملاحظات راهبردی در حوزه ی معماری و شهرسازی که شهرک های مسکونی مستلزم ایجاد فضای شهری امن و کاهش تلفات و خسارات در مقابل حملات دشمن و بلای طبیعی می باشد، در این پژوهش بیان گردیده است.