مقایسه رفتار لرزه ای بناهای تاریخی در استان آذربایجان شرقی

بنای تاریخی هر کشوری نشانه پیشینه تمدن و هویت آن سرزمین است به صورتی که توجهات زیاد در کشورهای مختلف برای حفظ آثار تاریخی می گردد بنابراین پژوهش در جهت حفظ آثار تمدن چندین هزار ساله کشور ما برای جذب توریست و گسترش این صنعت با ارزش مورد لزوم است. به دلیل این که استان آذربایجان شرقی 3.6 درصد از بناهای تاریخی کشور را در خود جای داده است و تعداد زیادی از این بناها در شهر تبریز جای گرفته است چهار مورد از بناهای تاریخی مهم آذربایجان شرقی شامل ساختمان ثقه الاسلام، ارگ علی شاه، بازار تبریز و مسجد کبود انتخاب و رفتار لرزه ای آن ها مورد مقایسه قرار گرفته است. برای مطالعه آسیب پذیری لرزه ای این سازه بنایی با استفاده از روش المان محدود با استفاده از نرم افزار ansys انجام شد و برای این که مدل سازی ترک خوردگی و پکیدگی مصالح نیز امکان پذیر باشد برای مدل سازی این سازه بنایی روش مدل سازی ماکرو با المان های همگن solid65 انتخاب شد. نتایج نشان می دهد که در بررسی رفتار لرزه ای ساختمان ثقه الاسلام علارغم اینکه سازه آجری تحت بارهای قائم پایداری زیادی از خود نشان می دهد ولی در برابر وقوع زلزله آسیب پذیر می نماید و برخی از نقاط آن به کشش دچار شده و ترک می خورد. هم چنین به علت بالا رفتن تنش فشاری در سازه، احتمال وقوع خوردشدگی در بعضی نقاط وجود دارد، نتایج تحلیل بازار تبریز بخش تیمچه ملک نشان می دهد که باربری جانبی سازه در هر دو جهت (محور طولی و عرضی) کم بوده و تقویت ظرفیت باربری سازه در هر دو جهت امری اجتناب ناپذیر می باشد. در مقام مقایسه ظرفیت باربری سازه در جهت محور عرضی کم تر از جهت محور طولی است. ولی در ارگ علیشاه تبریز استقامت سازه در برابر تحریک مولفه افقی بیشینه بوده و ظرفیت باربری سازه در جهت محور y کم تر از محور x می باشد ولی برای تحمل زلزله با بیشینه افقی امکان پذیر 0.64gr بسیار کم تر از استقامت لامز است. این در حالی است که در مسجد کبود بررسی ها نشان می دهد که این مسجد همانند اکثر سازه های بنایی تاریخی تحمل باربری مناسب جهت تحمل بارهای ثقلی و وزن خود را دارد ولی در برابر بارگذاری زلزله ای جانبی بیش تر از وزن خودش به شدت آسیب پذیر است.