وقف و اشخاص حقوقی

در مورد اختیارات و تکالیف شخص حقوقی سؤالات و ابهامات فراوانی است اما متناسب با عنوان نوشته، به بررسی مبانی مشروعیت وقف از سوی شخص حقوقی و وقف بر شخص حقوقی و نیز وقف خود شخص- حقوقی از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی می پردازیم. به عبارت دیگر ما در این نوشته به بررسی این مسأله می پردازیم که آیا شخص حقوقی میتواند عمل حقوقی وقف را انجام دهد؟ در فرض امکان، چه ادله ای بر اعتبار این عمل حقوقیِ «شخص حقوقی» وجود دارد؟ آیا وقف بر شخص حقوقی از منظر فقه و حقوق ممکن است؟ آیا می توان خود شخص حقوقی را وقف کرد یا خیر؟ آن گونه که از فقه و حقوق اسلامی بر می آید، اشخاص حقوقی از تمام حقوق اشخاص حقیقی برخوردارند مگر حقوقی که بالطبیعه اختصاص به شخص حقیقی دارد، هم چنین ادله وقف نیز اطلاق داشته و شامل وقف از سوی شخص حقوقی و نیز وقف بر شخص حقوقی می شود. اما در خصوص وقف خود شخص-حقوقی، اختلاف نظر است. برخی به این علت که شخص حقوقی مالک است و نمی تواند مملوک واقع شود، وقف آن را صحیح ندانسته اند. اما برخی نیز وجود آن را اعتباری دانسته که در واقع مؤسسین و تشکیل دهندگان، مالک اموال آن هستند و لذا وقف آن را صحیح دانسته اند.