بررسی مقام رضا در دیوان رباعیات ابوسعید ابوالخیر

رضا یکی از مهم ترین و معنوی ترین مقامات در حرکت و سیر عرفانی به سوی خداوند می باشد. از ارزش های اخلاقی در عرفان برای کمال ایمان و شرافت انسان، رضا به قضای الهی و تسلیم محض بودن در مقابل شداید، بلاها و گرفتاری های ناخواسته زندگی است. تسلیم ورضا دو مقامی هستند که بسیار نزدیکبه هم و دوشادوش یکدیگرند. مقام تسلیم فوق مقام رضاست و مقام رضا فوق مقام توکل می باشد. در رضا سالک به هر آن چه خداوند بخواهد و انجام دهد، راضی می شود؛ اما در مقام تسلیم، سالک قاطع تعلق می کند و دیگر برای وی طبیعی باقی نمی ماند تا موافق یا مخالف باشد. رضا به معنای خشنودی و ثمره محبت انسان به ذات الهی است. اگر چنین معرفتی به خداوند با محبت همراه شود، رضایت از قضای خداوند حاصل می شود و اگر انسان به آن مرحله برسد که واقعا تسلیم محض پروردگار باشد و صبر و پایداری در برابر مشکلات در او مشاهده شود، می توان به معنا و مفهوم رضای الهی رسید. بسیاری از عارفان به این مقام بسیار اهمیت می داده اند. ابوسعید ابوالخیر، در میان انبوه عارفان ایرانی در فرهنگ سرزمین ما مقامی ممتاز دارد که او نیز به سیر و سلوک اهمیت فراوان می داده است و مقام رضا یکی از مهم ترین و معنوی ترین مقام ها نزد او بوده است تا آن جا که به این اعتقاد رسیده بود که اگر انسان دچار غرور و کبر شود به علت آن است که راضی به آن چه برایش پیش آمده نبوده است.