معنا شناسی واژه نفس در قرآن و حدیث

واژه نفس از مهم ترین مسائل دین اسلام و یکی از واژگان دخیل در قرآن است. این واژه در قرآن علاوه بر معنای وضعی و اولیه به معنای دیگری نیز به کار رفته است، هم چنان که در کلام عربی نیز معانی دیگری علاوه بر مفهوم قرآنی دارد. نفس در معنای اصطلاحی آن، چه اصطلاح فلسفی و چه چه اصطلاح جامعه شناسی، در علوم دیگر معانی مختلف می یابد. این مفهوم در قرآن کریم جایگاه ویژه ای دارد و دارای لایه های معنای می باشد که تنها با به کارگیری علم معناشناسی می توان به استخراج این لایه های معنایی دست یافت. این پژوهش بر آن است تا ضمن بررسی معنای لغوی نفس از دیدگاه لغت شناسان و مفسران، به بازشناسی مفهوم واژه نفس با واژه های هم نشین و جانشین در آیات به کار رفته و بر اساس روش توصیفی _ تحلیلی با تکیه بر قرآن، کتب لغت، حدیث و منابع کتابخانه ای بپردازد.