تحلیلی از چگونگی توسعه، ارتقاء و ایجاد "سبزراه" های شهری مورد مطالعه : آزاد راه (اتوبان) شهید کسایی تبریز

شهرها بعنوان کانون های تمرکز فعالیت و زندگی انسان ها، برای این که بتوانند پایداری خود را تنظیم کنند چاره ای جز پذیرش و کارکردی متاثر از سیستم های طبیعی ندارند. در حال حاضر شواهد حاکی است که جهان را یک بحران زیست محیطی تهدید می کند و کوشش های جهانی بر روی ایجاد محیط های طبیعی تا حد امکان و حفظ محیط زیست در اکوسیستم های بزرگ متمرکز شده که شهرها نیز یکی از این اکوسیستم های بزرگ هستند و باید بسمت ایجاد توسعه پایدار شهری سوق داده شوند. از سویی دیگر گسترش نواحی شهری و زندگی شهرنشینی با توسعه شبکه شریانی از بزرگراه ها و اتوبان های شهری و تبدیل آزاد راههای نزدیک کلانشهرها به قسمتی از هویت و سلختار شهرها همراه بوده است که در آن تردد بدون اتومبیل شخصی بیش از پیش دشوار می باشد. این امر در کنار عوامل دیگری هم چون نگرانی های زیست محیطی وگسترش بی ضابطه شهرها، سبب شکل گیری نگرش هایی نو در شهرسازی و مدیریت شهری بر پایه توجه بیشتر به رابطه پیچیده انسان و محیط پیرامونش شده است. یکی از این نگرش ها تشویق شهروندان به استفاده از امکانات حمل و نقل غیرموتوری در قالب پیاده روی، دوچرخه سواری و غیره است. شبکه های سبزراهی تجلی این نوع امکانات می باشند که از دهه 1860 میلادی شکل گرفته و اقبال به آن ها در دهه های اخیر رشد فزاینده ای داشته است. این شبکه ها در عین حال که ارتباطات درون شهر و هم چنین شهر و حومه را جهت تردد وسایل نقلیه مختلف برقرار می کنند، می توانند واجد کارکردهای تفریحی، تفرجی و اکولوژیکی نیز بوده و یک هویت متمایزکننده داشته باشند. این پژوهش پس از مرور و بررسی ادبیات علمی در زمینه سبزراه، اطلاعات مختلف موجود در ارتباط با منابع زیستی، فیزیکی و فرهنگی سایت را مورد تحلیل قرارداده است. در مرحله بعد ضمن طراحی پرسشنامه، از طریق مصاحبه علاوه بر شناسایی و طبقه بندی نیازها و ترجیحات بصری استفاده کنندگان به جمع آوری اطلاعات مربوطه در محل سایت پرداخته است. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل، تلفیق و تولید داده های جدید، طرح راهبردی و راهکارهای آن را با توجه به اهداف تحقیق تدوین و ارائه نموده است. برهمین اساس این پژوهش با استفاده از ایده سبزراه ها، محیط و منظر آزاد راه مورد مطالعه در جنوب شهر تبریز را که واجد ویژگی های سبزراهی یعنی پیوستگی فضایی، ساختار خطی، امکان استفاده چندجانبه و مرتبط ساختن شهر و حومه می باشند، بر اساس ویژگی های کالبدی و ساختاری آن از یک سو و ترجیحات و مطلوبیت های بصری استفاده کنندگان از سوی دیگر، مورد تحلیل و سنجش قرارداده و مهم ترین راهبردها و راهکارهای ارتقاء منظر بزرگراهی بر پایه شکل گیری سبزراه و توجه به زیبایی منظره ای و هم چنین جلوگیری از ساخت و ساز بی رویه و غیر مجاز و ایجاد حاشیه نشینی های جدید در اطراف اتوبان خصوصا ضلع جنوبی و کارکرد حاشیه مسیر را تدوین نموده است.