ارزیابی کالبدی فضاهای مشاع در مجتمع های مسکونی (بررسی تطبیقی مشاعات سه مجتمع مسکونی در تهران)

بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که فضاهای مشاع، به محیطی اطلاق می شود که دارای مالکیت اختصاصی نبوده و قابل استفاده برای همه ی ساکنین یک مجتمع می باشد و بایستی دارای خصوصیاتی از قبیل استانداردهای طراحی، دسترسی آسان، فضای مناسب به لحاظ کیفی کمی و نیز دارای امکاناتی مناسب باشد. با این وجود، تصمیماتی که تاکنون در زمینه ی طراحی مسکن اتخاذ شده، در یافتن پاسخی به همه ی نیازهای انسانی مرتبط با مسکن توفیق چندانی نداشته است. توجه صرف به ابعاد کمی و فیزیکی- کالبدی مسکن از علل بروز این نارسایی به شمار می رود. آن چه که برای رسیدن به نگرشی همه جانبه پیرامون طراحی مجتمع های مسکونی و بخصوص فضاهای مشاع، ضروری بنظر می رسد، نائل شدن به درکی جامع از همه ی وجوه و معانی مسکن و مشاعات و توجه ویژه به کمیات کیفیت آفرین است. چنان چه در طراحی فضاهای مشاع در مجتمع های مسکونی تمهیداتی اندیشیده شود، به لحاظ کاربری به عنوان یک فضای عمومی می تواند نیازهای اجتماعی افراد اسکن در مجموعه را مرتفع سازد و آداب رفتاری فراموش شده ی انسانی که در گذشته در محلات و خانه های قدیمی وجود داشت احیا و باز زنده سازی نماید و تعاریف جدیدی از تعاملات اجتماعی، معاشرت، همسایگی و حس تعلق به مکان ارایه نماید. پرسش اصلی این است که کیفیت مشاعات به عنوان فضاهای میانی و نیمه عمومی تحت تاثیر چه عواملی است و بی توجهی به چه کمیاتی بیش ترین تاثیر را در بروز نارسایی و ناکارآمدی طراحی مشاعات دارد؟ لذا روش تحقیق ترکیبی از روش کمی و کیفی است و رویه عملی آن بعد از مطالعات کتابخانه ای، بررسی تطبیقی و مطالعات میدانی نمونه های موردی شامل؛ مجتمع های مسکونی آتی ساز، شهرک اکباتان و شهرک امید، در شهر تهران است. یافته های پژوهش نشان می دهد که قابلیت های مشاعات مجتمع های مسکونی در سطوح مختلف از جانب سرمایه گذاران، برنامه ریزان، طراحان و ساکنین مورد بی توجهی قرار گرفته و اغلب کارآیی آن ها تا سطح فضای گذر پایین می آید. توجه به انعطاف پذیری فضاهای مشاع و در نظر گرفتن کارکردهای چند منظوره، از نیازهای طراحی و برنامه ریزی برای ارتقاء حس رضایتمندی و در نهایت بهبود کیفیت زندگی در مجتمع های مسکونی است.