توسعه پایدار شهری در شهرهای اسلامی ( مطالعه موردی: قم)

موضوع پایداری در سال های اخیر بخش وسیعی از ادبیات شهرسازی را به خود اختصاص داده است. آن چه در سال های اخیر در میان محافل علمی و نهادهای رسمی جهت نیل به این امر با تأکید بسیار مطرح گشته، موضوع پایداری در قالب های توسعه پایدار، توسعه شهری پایدار و نهایتاً شهر پایدار است. بنابراین پایداری شهری مفهومی است که در پی طرح توسعه پایدار به عنوان الگوواره ای جدیدی در جهان مطرح گردید. قلمرو توسعه پایدار، تنها به حفاظت از محیط زیست طبیعی محدود نمی شود، بلکه مفاهیمی نظیر شهر، روستا، عدالت اجتماعی، توزیع عادلانه ثروت، مشارکت مردم در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها را نیز شامل می شود. از این رو هدف این مقاله ارائه ی راهکارهایی برای سوق دادن شهر قم جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تبیینی و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و اسنادی می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که شهر قم دارای قابلیت های توسعه نظیر وجود حرم مطهر حضرت معصومه (س) و بهره مندی از زمینه ها و زیرساخت های مناسب فرهنگی و مذهبی و هم چنین برخورداری از موقعیت های جغرافیایی ویژه و استقرار در مسیر چهارراه مواصلاتی کشور می باشد و هم چنین دارای تنگناهایی هم چون کمبود وجود آب و فقدان بافت کالبدی منظم و ضعف زیرساخت های خدماتی و حاشیه ای در شهر قم می باشد. نتایج تحقیق نیز نشان می دهد که با توجه به قابلیت ها و تنگناها، توسعه ی شهر قم باید حول محور خدمات با تاکید بر زیارت و سیاحت، آموزش عالی بویژه کشاورزی با تاکید بر کشت متراکم استوار باشد.