تأثیر شرایط اقلیمی بر معماری ایرانی- اسلامی دوره صفوی؛ مطالعه موردی شهر اصفهان

بررسی شرایط اقلیمی هر منطقه و تأثیر آن در معماری شهرهای آن از جمله مباحث مهم تاریخی می باشد. به طوری که شهر اصفهان به دلیل قرار گرفتن در مناطق گرم و خشک دارای معماری خاصی میباشد. این شهر در دوره صفوی به دلیل جابجایی پایتخت از قزوین به اصفهان مورد توجه حکومت وقت قرار گرفت و آثار تاریخی و معماری مهمی در آن متأثر از شرایط اقلیمی ساخته شد. بر این اساس، این پژوهش با شیوه توصیفی - تحلیلی به دنبال بررسی تأثیر اقلیم بر معماری دوره صفوی با تکیه بر شهر اصفهان می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در بررسی وضعیت شهرهای مناطق خشک از جمله شهر اصفهان باید گفت این شهرها تحت هر شرایطی که ایجاد شده باشند، بافت آن ها که شامل شبکه معابر و ساخت و سازهای عمومی و خصوصی است، شدیداً متأثر از شرایط اقلیمی می باشد. معماری شهر اصفهان در دوره صفوی کاملاً منطبق بر اقلیم و شرایط محیط آن ها بوده و معمولاً جهت حفاظت بافت های خانه ها، بازار، مساجد، کلیه فضاها، بسیار متراکم و به هم فشرده بوده و از ورود بادهای نامطلوب و تابش مستقیم خورشیدی جلوگیری می نمودند. هم چنین بافت معابر در شهر اصفهان نیز هم چون سایر عناصر کالبدی به منطقی ترین شکل متأثر از عوامل محیطی به ویژه اقلیم بوده اند.