مدلسازی اثر تغییر اقلیم و تغییر کاربری اراضی بر شرایط هیدرولوژیکی حوزه آبخیز

نوع و شدت فرسایش خاک در یک منطقه تابع عوامل مختلفی همچون شرایط اقلیمی، پستی و بلندی، نوع خاک و کاربری اراضی می باشد. در این میان، اهمیت تغییر اقلیم و کاربری اراضی به دلیل نقش مؤثر انسان در آن نسبت به دیگر عوامل می تواند زیادتر باشد. لذا علاوه بر تغییر اقلیم و تغییرات اجتماعی و اقتصادی، تغییر کاربری اثرات بسیار زیادی در تعادل آبی حوزه آبخیز رودخانه ها دارد. در این تحقیق جهت مدلسازی نقشه کاربری اراضی حوزه فخرآباد یزد در سال 2025 از مدلca-markov  استفاده شد. بدین منظور با استفاده از نقشه های کاربری اراضی مستخرج از تصاویر ماهواره لندست سال های 1993، 2002، 2014، مدل تغییرات کاربری منطقه واسنجی و اعتبارسنجی گردید. جهت پیش بینی اقلیم آتی (بارش و دما) حوزه آبخیز، خروجی های مدل گردش عمومی hadcm3 تحت سناریوهای انتشار a2، b1و a1b با مدل  lars-wgریز مقیاس گردید. در ادامه جهت مدل سازی هیدرولوژیکی حوزه مورد مطالعه از مدل نیمه توزیعی swat استفاده شد. ضریب نش ساتکلیف و ضریب تبیین برای رواناب در مرحله واسنجی به ترتیب برابر با 74.0 و 85.0 و در مرحله اعتبار سنجی به ترتیب برابر با 59.0 و 8.0 به دست آمد. این ضرایب برای رسوب در مرحله واسنجی برابر با 7.0 و 84.0 و در مرحله اعتبار سنجی برابر با 48.0 و 82.0 شد. نتایج حاکی از کارایی قابل قبول مدل در این حوزه آبخیز است. با اجرای مدل swat برای شرایط آینده و تحت سناریو های مختلف مشخص گردید که افزایش 22.6 درصدی میزان رواناب در آینده نزدیک با احتمال بیش از 90 درصد تحت تأثیر تغییر اقلیم در منطقه می باشد.