تجلی شهر علم در متون مقدس و نمادهای هندسی- تزئینی مسجد گنجعلیخان کرمان

اسلام متشکل از عبادت فردی و جمعی است و علم و ایمان دو فضیلت مومنین ذکر شده است لذا مساجد ارتباط نزدیکی با مدارس داشته اند. با بررسی مساجد- مدرسه ها دو گونه اصلی شامل گونه ای که کارکرد مسجدو مدرسه در آن از هم تفکیک شده است و گونه ای که مسجد و مدرسه در یک فضا یا در هم ادغام شده است، نمود بیش تری دارد. این مقاله در پاسخ به این سوال که مسجد صفوی گنجعلیخان در کدام طبقه بندی از مساجد قرار داشته و متون مقدس و نمادهای هندسی- تزئینی در انتقال معنویت مسجد و ارتباط فرهنگ دینی و بومی چگونه عمل نموده، شکل گرفته است. با بررسی معماری دوران صفویه از مساجد در تراز حکومت مسجد امام است. به میدان نقش جهان متصل می گردد. میدان گنجعلیخان و مسجد و مدرسه هم جوار آن با زمان ساخت همسان و قدمتی بیش از مسجد امام و ملحقات آن بعنوان مجموعه ای عمومی و مردمی شکل گرفته است. این مقاله با مطالعات میدانی و روش توصیفی و تحلیلی با اشاره به نقش مدرسه و مسجد همجوار آن نشان می دهد اسلام دین «کتاب» و کتابت است در نتیجه، متون مقدس در آن نقشی بنیادی دارد که در قالب کتیبه ها و نوشته وجه معنوی و اعتقادی فرهنگ اسلامی و شیعی دوره صفوی را نشان می دهد به عبارتی وقتی رسول اکرم (ص) شهر علم بوده و امام علی (ع) باب آن، لذا مسجدی که شیعه می سازد نماد و پنجره ای گشوده به سقف ملکوتی آسمان و ظهور شهر علم می گردد، لذا تزئینات سقف و جداره ها اهمیتی بنیادین می یابد. با پذیرش اصل مکمل بودن کیفیت نور و تزئینات در هنر و معماری اسلامی و با بروز خلاقیت سلطان محمد معمار در خلق فضایی بلورین، مقرنس سقف در توازن با نقش گره جداره ها نمونه ای بی نظیر از هنر معماری نشاط آور را موجب شده است. این مقاله به معرفی متون مقدس، نوع گره، کاربندی و مقرنس و تزئینات مسجد پرداخته است. یافته های تحقیق به معرفی مسجد بی نظیری می پردازد که در فرایندی یگانه و ممتاز با نظام معماری و شهرسازی خلاقانه نقطه اتصالی مابین زمین و آسمان شده و بر خاطر مؤمنین نقش بسته است.