مسجد مهاجر: عوامل و معیار های شکل دهنده مطالعه موردی مسجد آذری های شیروان

شناخت عوامل و فرایندهای موثر در شکل گیری معماری یکی از حوزه های مهم مطالعه معماریست که نتایج آن می تواند در شناخت، مستند سازی و حتی خلق معماری استفاده می شود. عوامل شکل دهنده بنا ترکیبی یکپارچه از عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی می باشد. با وجود آشکاری اثر هرعامل، نمی توان مرز و مقدار دقیقی از اثر هریک تعیین نمود. بسیاری از پژوهش گران ضمن تلاش برای تجزیه و تحلیل این عوامل به تفکیک ناپذیری آن ها اذعان نموده اند. مسلما شناخت موثر و دقیق تر عوامل شکل دهنده معماری راه را برای استفاده صحیح از عوامل بستر ساز و پیش بینی های دقیق طراحانه باز می کند. مطالعه حاضر با بررسی روند توسعه بناهایی که در محیط غیر بومی شکل گرفته اند و واکاوی تناقضات تکنیکی، محیطی و فرهنگی حاصل از این شرایط؛ حوزه اثر هر عامل و مهم تر از آن ارزش مقایسه ای و ترجیحی هر یک را آشکارتر می نماید. نتایج این مطالعه طراحان را برای توسعه معماری نوین که ترکیبی موزون از ارزش های معماری کهن ایران و دست آوردهای عصر حاضر است راهنمایی می کند. عنوان مهاجر به بنای مسجدی اطلاق شده که توسط جمعیت غیر بومی منطقه ساخته شده است، با مطالعه و مقایسه این بنا با بناهایی متفاوت از لحاظ طرح و جزئیات مشخص شد معیارهای فرهنگی و اجتماعی برای گروه های مهاجر بسیار اثر گذار تر از عوامل فنی و تکنیکی هستند. هم چنین مطالعات نشان داد از میان عوامل شکل دهنده بیرونی، در دسترس بودن منابع، بیش ترین اهمیت را داراست.