درآمدی بر مستندنگاری خانه های تاریخی و جایگاه آن در فرایند حفظ میراث معماری

شمار بسیاری از خانه های تاریخی، به ویژه از روزگار قاجار و پهلوی، در سرزمین ایران به یادگار مانده است. این میراث، نمایانگر پیشینه ی ارزشمند تمدن و فرهنگی است که در طی سالیان متمادی پدید آمده اند و بخشی از شناسنامه ی فرهنگی مردمی است که در آن زیست کرده اند. خانه، روایتگر داستان مردمان شهر و نمایانگر نشانه های فرهنگی آنان در زمان های گوناگون است و همانند دیگر ساختمان های شهر، به مثابه یک اندامواره زنده، نمایانگر میراث معماری ایران خواهد بود. لیکن، اگر با نگاهی دادمند به خانه های تاریخی نظر اندازیم، بیش از آن که ماندگاری و نگهداری آن را دریابیم، در این اندیشه فرو میرویم که اینک از این خانه های تاریخی چه برایمان می ماند. چراکه این میراث ارزنده با آسیب ها و زیان های فراوانی روبرو هستند. پاسداشت و نگهداری این میراث، نیازمند مستندنگاری داده هاست. اهمیت مستندنگاری و ثبت داده های دانش بنیان خانه های تاریخی آن هنگام آشکار می شود که توانایی پیش گیری از آسیب های آینده، نگهداری از تخریب های احتمالی و ماندگاری در برابر فرسایش را به همراه دارد. هم چنین، راهگشایی برای بازآفرینی خانه های تاریخی و بافت پیرامونی آن خواهد بود. هدف از این پژوهش، شناساندن جایگاه مستندنگاری و چگونگی کاربرد آن در فرایند حفظ میراث معماری در خانه های تاریخی است. شمار خانه ها و گستردگی آنان در گستره ی سرزمین ایران و نیز داده های بسیاری که هر یک از خانه ها به تنهایی در برگرفته اند، نیازمند سیستمی پیچیده برای نگهداری است. این پژوهش به بررسی اهمیت بهره گیری از پایگاه دانش بنیان با استفاده از سیستم های استاندارد مدیریت دانش می پردازد. نتیجه های این پژوهش نشان می دهد که پایگاه دانش توانایی انباشت، ذخیره سازی و دسترسی آسان به داده هایی پیچیده را فراهم می نماید. با درک جایگاه و اهمیت مستندنگاری و کاربرد سیستم های به روز مدیریت و نشر دانش، بخشی از تاریخ میراث معماری ما حفظ خواهد شد و ارزش فرهنگی آن نیز برای آیندگان بر جای خواهد ماند.