در جستجوی قلب نورانی در معماری معاصر ایران

این مقاله به بررسی مفهوم "قلب نورانی" در معماری ایرانی می پردازد. جایگاه نور به عنوان نماد حضور سبحانیت الهی در بین ایرانیان همیشه مهم بوده است، در حکمت ایران باستان خداوند به منزله ی روشنی بیکران است. مفهوم "قلب نورانی" در ترکیبی از نور و آب در مرکز یا دامنه جنوبی بنا خلق می شده، و برای تجسم بهتر حضور و یاد الهی با نور طبیعی از روزنه هورنوی آسمانه به داخل بنا وارد می شد و در داخل فضای نیمه تاریک بر روی سنگاب هایی که در زیر آن قرار داشت، تابش می کرد. آیا با ورود به دوران اسلامی و هماهنگی بین حکمت های خسروانی اشراقی ایرانی و اشراقی اسلامی و با تمثیل هایی که در باره نور در قرآن از خدا زده شده بود، مفهوم "قلب نورانی" لازمه معماری ایرانی اسلامی شناخته شده است؟ به منظور پاسخ به این پرسش از روش تحقیق تحلیلی تاریخی استفاده شده است. ابزار مورد استفاده در این بررسی نیز به صورت کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک مکتوب تاریخی و جهت تطبیق آن ها با مصادیق معماری ایرانی در دوران های مختلف تا زمان معاصر از مصاحبه هایی که با معماران معاصر انجام گرفته شده بود، بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد که معماری ایرانی در دروان حاضر اگرچه دچار نوعی سردرگمی شده است اما چالش اصلی در بکارگیری عناصر کهن الگوی سیمای معماری از گذشته نیست بلکه معماری ایرانی از زمانی که مفهوم قلب نورانی را از وجود خود پاک سازی کرده دیگر ایرانی نیست و راه به بیغوله می برد. این نوشتار هم چنین مصرانه معتقد است برای احیای معماری ایرانی لازم به استفاده از فرم معماری گذشته نیست، بلکه معماران با استفاده از تکنولوژی روز تنها با بکار گیری مفهوم "قلب نورانی" در آثار خویش می توانند بار دیگر جسم مرده معماری ایرانی را احیا نمایند.