نگاهی به یگانه نسخه خطی حاشیه المختصر فی الصرف عبدالعلی بیرجندی

مقاله نگاهی به یگانه نسخه خطی حاشیه المختصر فی الصرف عبدالعلی بیرجندی

تنها نسخه خطی حاشیه المختصر فی الصرف در بخش نسخ خطی کتابخانه حضرت عبدالعظیم حسنی شهر ری موجود است و این کتاب تالیف مبسوطی است بر نسخه خطی مختصر فی الصرف که مشتمل بر یک قاعده که در آغاز کتاب آمده و چهار رکن و چهار باب که به ترتیب هر کدام توسط احمد بن محمود خجندی مولف آن به اجمال بیان شده و عبدالعلی بیرجنید بطور مفصل با ذکر شواهد قرآنی و استشهادهای زیبا از منابع معتبر به شرح و توضیح آن به تفضیل؛ موشکافانه و دقیق پرداخته است. انشاء بیرجندی در نگارش آن همانطوری که از اسمش بر می آید مختصر و واقعا قابل اعتناست. بیرجندی در تالیف این شرح از دیدگاه های علمای صاحب نام در این عمل هم چون فراء سیبویه، مبرد، اخفش، زمخشری، ابن سکیت، سیرافی، ابوعلی نحوی، ابن حاجب و رضی استرآبادی و همچنین نقطه نظرات بصریین، کوفیین، صحاح جوهری و المصادر بیهقی بهره زیادی برده است. بیان مباحث صرفی این کتاب برای طالبان زبان و ادبیات عربی قطعا جذابیت خاصی خواهد داشت از آنجا که نقد، تصحیح و انتشار نسخه های خطی سبب رمزگشایی از ذخایر فرهنگی و مواریث علمی کشور می گردد، این جانب برای حصول به این مهم نسخه مورد اشاره را به شیوه مقابله با موارد مشابه در منابع مختلف مورد بررسی قرار داده و یافته های خود را در متن مقاله در قالب ویژگی های این اثر به شرح آورده است.