مضامین و شیوه سرایش مناجات و دعا در اشعار عطار

مقاله مضامین و شیوه سرایش مناجات و دعا در اشعار عطار

رابطه تکوینی و فقر ذاتی انسان نسبت به خدا، فطرت خداجویی انسان را اشباع نمی کند، ناگزیر دست به مناجات و دعا برمی دارد واز سر نیاز به نیایش برمی خیزد. چنان که اهداف دعا و نیایش در اشعار عطار تأکید بر اظهار عجز و بندگی دارد. دعا یکی از زمینه های ارتباط او با خدا که در انواع و اشکال مختلف آن آیینه ای برای انعکاس احوال و احساسات و تجارب دینی و عرفانی است. اهمیت موضوع، به طور کلی، بیشتر استغاثه های عارفانه اش، بر محور نیازهای روحی و معنوی استوار است، نه درخواست های دنیایی و مادی. در این مناجات ها، عطار در صحنه ی راز ونیاز، انس با معبود، ازحیرت و آشفتگی خویش پرده برمی دارد و صادقانه اعتراف می کند آن طور که شایسته و سزاوار حق است قادر به شناخت نشده و نتوانسته آن چنان که باید کمربه خدمت و عبادت ببندد. در سطر سطر این گفتار عاشقانه ذکر صفات الهی پربسامدترین گفتار است. در تحمیدیه های شاعر، پالایش روح، اوج تقوا و ایمان، حضور دل، فراموشی از خویشتن خویش، خود نمایی می کند. شیوه پردازش نیایش و دعاهای عطار، گاه به صورت مستقل، گاه از زبان شخصیت ها در لابلای حکایات، بیان می شود. مسئله این است که عطار در نیایش، دعا و تحمیدیه هایش بیش تر به چه مضامینی پرداخته وبه چه صفات الهی اشاره دارد. این مقاله با بهره گیری از منابع کتابخانه ای به شیوه توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.