بررسی سد گتوند از دیدگاه توسعه پایدار

مقاله بررسی سد گتوند از دیدگاه توسعه پایدار

در 50 سال اخیر ایجاد سدها، بسیاری از رودخانه ها را حتی در مقیاس جهانی در معرض انحراف و تغییر شکل قرار داده است و در همین ارتباط، در سطح کشورهای جهان، حدود 40 تا 80 میلیون نفر به واسطه احداث مخازن سدها از محل زندگی خود جابه جا و به محل های دیگر انتقال یافته اند و این موضوع پیامدهای وسیع اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیط زیستی زیادی را در پی داشته است. ایران نیز به دلیل ایجاد سدهای بزرگ از این گونه تبعات مستثنی نیست. در اثر احداث سدها و بالا آمدن آب دریاچه پشت آن ها محیط دگرگون شده و برخی از فرصتهای شغلی و منابع درآمد غیر منقول، مانند کشاورزی از دست رفته و حتی مناطق مسکونی نیز تحت تأثیر آب قرار میگیرند و ناگزیر برخی از سکنه مناطق مجاور سدها که منبع درآمد خود را از دست داده اند جهت سکونت و ایجاد منبع جدید درآمدی مهاجرت خواهند کرد. دشت خوزستان با وجود منابع غنی آب و خاک و اقلیم مناسب، شرایط را برای اجرای هزاران هکتار شبکه های آبیاری و زهکشی جهت انجام کشاورزی و توسعه صنعت آبزیان را فراهم نموده است، به طوری که نزدیک به 50 درصد کل شبکه های آبیاری و زهکشی کشور در خوزستان متمرکز شده است. گنبد نمکی عنبل لالی در حوضه بالادستی دشت خوزستان با وزنی حدود 11.5 میلیون تن حجم در محدوده مخزن سد گتوند قرار دارد و تنها یکی از شش بیرون زدگی سازند گچساران در ارتباط با شوری آب مخزن است. از 65 میلیون هکتار اراضی قابل کشت در دشت خوزستان، بخش اعظم آن به دلیل مشکلات شوری و سدیمی بودن خاکها قبل از کاشت گیاهان نیاز به اصلاح دارند. هم چنین به دلیل میزان کم بارندگی با میانگین 250 میلی متر در سال در صورت عدم آبیاری در این اراضی نمی توان زراعت نمود. بدین ترتیب تاثیر انحلال لایه های نمک و ژیپس گنبد نمکی عنبل بر روی کیفیت آب مخزن سد گتوند از موارد مهمی است که میبایست مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق در این مقاله بر اساس مطالعات کتابخانه ای و اسنادی از کتاب ها، مجلات، گزارش ها، آمارنامه ها، نقشه ها، اطلاعات اینترنتی و غیره استفاده شده است، هم چنین علاوه بر مشاهدات میدانی برای درک بهتر واقعیات و رسیدن به نتایج تحقیق از پرسشنامه نیز استفاده شده است.