• ظهور مجدد گنبد در معماری ایران پس از اسلام و تجلی باورهای اعتقادی و مفاهیم عرفانی در آن

    جزئیات بیشتر مقاله
    • تاریخ ارائه: 1392/07/24
    • تاریخ انتشار در تی پی بین: 1392/07/24
    • تعداد بازدید: 1196
    • تعداد پرسش و پاسخ ها: 0
    • شماره تماس دبیرخانه رویداد: -
     ساخت گنبد به مثابه یکی از پیشرفته ترین تکنیک های پوشش دهانه در دنیای باستان در معماری ساسانی راه تکامل  می پیمود و شاهد اوج شکوفایی خود در کاخ فیروز آباد فارس بود. اما این عنصر در معماری سده های نخست پس از اسلام در ایران به همراه عناصر دیگری هم چون ایوان (که در بنای ایوان مداین به اوج شکوه و عظمت رسیده بود) و کنگره های تزیینی دیگر دیده نشد. با وجود آنکه مبنای مهم ترین عبادت در اسلام، ادای جمعی فریضه ی نماز است و این مستلزم فضای بزرگ سرپوشیده، اما ساخت مساجد سده های نخستین پس از اسلام در ایران از الگوی شبستانی پیروی می کرد و سازندگان پوشش دهانه های بزرگ را با شبستان های ستون دار ترجیح می دادند. در قرن چهارم هجری و در مقبره ی امیر اسماعیل سامانی بود که گنبد دوباره به معماری ایران بازگشت و در ساخت بنای دوازده امام در یزد و مسجد جامع قروه و سپس گنبدخانه ی نظام الملک (همگی در قرن پنجم هجری) به کار رفت. ایوان نیز به گونه ای مشابه به معماری مسجد بازگشت و به مثابه یکی از اصلی ترین عناصر، الگوی ساخت مسجد را دگرگون ساخت. اما علل این غیبت و ظهور مجدد چیست؟ گنبد وارد شده به معماری مسجد تجلی گاه چه مفاهیمی است که آن را از گنبدهای پیش از اسلام متفاوت ساخته است؟ در این مقاله کوشیده شد تا با مطالعات کتابخانه ای و غور در منابع مکتوب، با روش تفسیر تاریخی به پاسخ گویی به پرسش های بالا پرداخته شود. نتایج بدست آمده نشان می دهد که گنبد و ایوان در معماری ساسانی نماد و نشانی از حکومت ساسانی و طبقه ی حاکم گردیده و ساخت آن یادآور مجدد آن دوران بوده است و سازندگان از ساخت مجدد آنها تبری می جسته اند. هم چنین سنت گرایان بر این باورند که گنبد در معماری اسلامی تجلی گاه صفات جمالی و جلالی الهی، نمادی تمثیلی از اصل کثرت در وحدت و وحدت در کثرت، آسمان (خیمه ی دهر)، درخت (تاج سبز) و کعبه است.

سوال خود را در مورد این مقاله مطرح نمایید :

با انتخاب دکمه ثبت پرسش، موافقت خود را با قوانین انتشار محتوا در وبسایت تی پی بین اعلام می کنم
مقالات جدیدترین رویدادها
مقالات جدیدترین ژورنال ها