پیوند زیبایی شناسی معماری و ادبیات ایران

زیبایی شناسی،  پدیده ای روانی و احساسی است که همه انسان ها درباره آن تصوراتی دارند. اما در حوزه هنر تعریف دقیقی از آن ارائه نشده است. زیبایی در معماری ایران و "ادبیات" آن، بدنبال آسایش روانی و آرمانی انسان ها است. ادبیات با شیوه شهودی خود و معماری با شیوه معناگرایانه، انسان را در سیر تعالی به سوی پروردگار (آرامش) سوق می دهند. عرفان و نمادگرایی بکار رفته در عناصر معماری و ادبیات ایران، شباهت فوق العاده ای دارند. هدف از انجام این تحقیق این است که پس از بررسی تعاریف گوناگون زیبایی، مبدأ و منشأ این تعاریف در طراحی فضاهای معماری ایران و ساختار ادبیات فارسی بررسی گردد. روش کار در این تحقیق توصیفی، با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی می باشد. در بررسی عنوان تحقیق، اصول زیبایی شناسی در معماری ایران و ادبیات آن، مورد بررسی قرار گرفته و یافته های تحقیق بر اساس عناصر استفاده شده در آنها، تبیین شده اند. این یافته ها، زشتی و زیبایی را وابسته به دیدگاه و مواضع هستی شناسانه آدمی می دانند، زیرا نوع نگاه آدمی به هستی و پدیده های آن، در خلق آثار هنری، منجر به ایجاد تنوع، بروز دیدگاه های ابداعی و اختلاف نظرهای سلیقه ای می شود. از این رو، معماری به عنوان یک هنر بصری – شهودی و ادبیات به مثابه هنری شهودی با تمام تمایزاتشان در آفرینش زیبایی داد و ستدی نغز با یکدیگر دارند. چنان که گویی ساختن و سرودن در یک گستره سیر می کنند. آنچه در این دو هنر متعالی منجر به خلق زیبایی می شود اجزا و عناصر سازنده نیست؛ بلکه تناسب و هماهنگی میان اجزا و بداعت و نوآوری غیرمنتظرانه آنها است.