بررسی ابعاد تاب آوری شهری در توسعه شهرهای آینده و الزامات آن در ایران

مقاله بررسی ابعاد تاب آوری شهری در توسعه شهرهای آینده و الزامات آن در ایران

امروزه وجود مشکلات پیچیده و متعدد زیست محیطی، شهری، اجتماعی و اقتصادی، موجب شده تا جوامع محلی در تلاش برای دستیابی به شرایطی باشند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آن ها را به وضعیت پیش از بحران (اولیه یا عادی) فراهم گردد. از این رو در سال های اخیر به مبحث تاب آوری تأکید خاصی می شود. علی رغم گذشت بیش از سه دهه از تحقیقات اولیه در مورد تاب آوری، هنوز این رویکرد فاقد مفهوم عملیاتی در حوزه های مختلف است. بسیاری از تناقضات موجود بر سر معنای تاب آوری از تفاوت های مفهومی بنیادی موجود و هم چنین دیدگاه هایی که بر تحقیق در سیستم های اکولوژیکی، اجتماعی یا ترکیبی از هر دو تمرکز می کنند، ناشی می شود.

بنابراین مطالعه حاضر به بررسی و تحلیل مفاهیم، شاخص ها و پیش زمینه های تاب آوری تأکید کرده است و با این هدف اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای مورد جمع آوری، بررسی و تحلیل قرارگرفته اند. در این پژوهش کلیات و مفاهیم و ویژگی های شهر تاب آور و بررسی رویکردهای مدیریتی در راستای تاب آوری شهر در بخش اول صورت گرفته است. سپس در بخش بعدی ابعاد مختلف قابل توجه در مفهوم تاب آوری شهری مورد بحث قرارگرفته و در ادامه شاخص هایی که برای اندازه گیری و تعیین میزان تاب آوری شهرها کاربرد دارد، دسته بندی شده است. در گردآوری این شاخص ها به سنجشپذیر بودن و قابلیت کمی سازی در آن توجه شده است. در بخش بعد نیز مرور اجمالی تجارب جهانی با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی مطالعه شده است. در این بخش عمدتاً از منابع اینترنتی بین المللی استفاده شده و تجارب به روش تطبیقی بررسی شده اند. بعد از مرور تجارب جهانی و با توجه به آنچه از آن استخراج شد، مهم ترین عواملی که در این تجارب در عملیاتی شدن شهر تاب آور نقش داشته اند، مورد تحلیل قرار گرفته اند. در انتها موانع تحقق این رویکرد در ایران در نتیجه گیری مورد توجه قرار گرفت.