بررسی جایگاه تکتونیکی حوضه رسوبی تپه های ماسه ای لوت

مقاله بررسی جایگاه تکتونیکی حوضه رسوبی تپه های ماسه ای لوت

تپه های ماسه ای لوت مرکزی در خاور ایران، با راستای کلی شمالی -جنوبی با طول 127 کیلومتر و عرض 58 کیلومتر، دارای مساحتی معادل 7366 کیلومترمربع می باشند. ذرات تشکیل دهنده تپه های ماسه ای شامل تل ماسه های بادی، سیلت و کمی رس به سن کواترنری می باشد. براساس گزارش ایستگاه های هواشناسی روند بادهای غالب منطقه 310-360 n می باشد.

تپه های ماسه ای در لوت به اشکال متنوعی از جمله طولی، عرضی، ستارهای و هلالی شکل  (برخان) دیده می شوند که عمدتا راستای جهت وزش بادهای غالب را نشان می دهند. ماسه ها در این تپه ها در بخش خاوری لوت و در دامنه باختری ارتفاعات شرق ایران تجمع یافته اند. براساس تصاویر رقومی ارتفاعی و شبکه زهکشی، جهت جریان آبراهه ها در لوت بسوی باختر تپه های ماسه ای می باشد. بلوک لوت توسط گسل های پی سنگی راستال غزی (نهبندان، درونه و نایبند) دربرگرفته شده که امروزه ازجمله فعال ترین گسل های ایران هستند. پس از برخورد بلوک های افغان و لوت در انتهای کرتاسه رشته کوه های خاور ایران در شرق لاوت شکل گرفته اند. پس از آن با چرخش پادساعتگرد لوت نسبت به بلوک های اطراف و فعالیت دباره گسل های اطراف لاوت، رژیم تنش کششی حاصله منجر به وقوع فعالیت های گسترده آذرین از ائوسن در این بخش گردیده است. فرورانش پوساته اقیانوسی عمان به زیر مکران نیز منشا فعالیت های آتشفشانی در جنوب لوت در طی کواترنری شده است. لذا چهارسوی بلوک لوت توسط ارتفاعات حاصل از وقوع این فعالیت ها دربرگرفته شده و حوضه رسوبی لوت بصورت مجزا و مستقل از حوضه های اطراف خود شکل گرفته است. این حوضه رسوبی مکان انباشتگی رسوبات بادی و آبرفتی حاصال از فرسایش بلندی های اطراف شده است.