تئوری مرمت مناره جام

تئوری مرمت مناره جام

منار جام در 70 کیلومتری مرکز ولایت غور، و 215 کیلومتری شهر هرات موقعیت دراد. این مناره در بین سال های (542 582 ه.ش) در دوران سلطنت سلطان غیاث الدین غوری در خم دره یی در تلاقی رود خانه های هریرود و رودجام ساخته شده است.

ارتفاع آن به 63.3 متر می رسد، از پای تا سر آن، زینهء پیچا پیچی در دو کنارهء داخلی آن بالا رفته است. نمای بیرونی مناره با آجر های برجسته و نوار نوشته سورهء مریم تزئین و آراسته شده است. این اثر باستانی در سال 2002 توسط یونسکو در فهرست میراث جهانی قرار داده شده است. کارشناسان عرصه باستان شناسی در یونسکو منار جام را یکی از سازه های خارق العادهء معماری و کهن سال ترین برج آجری باقیمانده در جهان می دانند.

غیر از این گفته شده است که منار جام سنت معماری اسلامی و سبک هنر قدیمی در منطقه را در آخرین حد کمال و زیبایی آن نمایندگی می کند. این مناره در حال حاضر به اندازه 3.4 درجه به سمت هریرود گرایش پیدا نموده است، دلیل این گرایش کاملا مشخص نیست ولی به احتمال زیاد کاوش های هریرود در تهداب مناره و سیلاب های که همه ساله از رودخانه جام سرازیر می شود باعث ایجاد این گرایش گردیده است. بر اساس تحقیقات یونسکو بیشتر از 30 درصد تزئینات و نوشته های نمای مناره تخریب شده است. و دلیل آن مسلما شرایط اقلیمی، جوی و تاثیرات زمان و مکان می باشد.

دراین مقاله ابتدا تعاریفی در خصوص تئوری و مرمت ارائه گردیده و سپس به آسیب شناسی عناصر تشکیل دهنده مناره پرداخته شده و در نهایت تئوری مرمت و راهکار هایی جهت اصلاح کج شدگی مناره پیشنهاد گردیده است. برای دست یابی به اهداف این پژوهش از روش توصیفی_تحلیلی و استفاده از شیوه مرور منابع تاریخی، جغرافیایی و مستند های مرمت آثار تاریخی با تکیه بر گذارش های موجود منار جام صورت گرفته است.