تأثیر طبیعت بر معماری سنتی ایران

تأثیر طبیعت بر معماری سنتی ایران (مطالعه موردی: مدرسه های خان یزد و عمادیه گرگان)

طبیعت در فرهنگ و هنر و بهویژه معماری ایرانی نقش و جایگاه مهمی دارد. طبیعت به منزله ی یکی از مهم ترین نمودهای معماری ایران، همواره نزد معماران ایرانی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بخش قابل توجهی از معماری ایران را بناهای کهن و سنتی تشکیل می دهد؛ که یکی از ارکان میراث فرهنگی محسوب می گردد. در معماری سنتی در مناطق مختلف مسائل متعددی از مباحث زیبایی شناسانه گرفته تا دانش روز، نحوه ی اجرا و ظرافت توسط اساتید معمار دخیل بوده است؛ اما آن چه بیش از هر مسئله ای معماری ایرانی را تحت تأثیر خود قرار داده است، نوعی آگاهی هوشیارانه در استفاده از طبیعت در معماری سنتی ایرانی است.

به طوری که در ایران سرزمینی که نواحی آن از نظر اقلیمی با یکدیگر بسیار متفاوت است، فضاهایی بهار گونه خلق کرده اند و هم چنین با استفاده از نگارگری و نقوش اسلامی بهار را با تمام رنگ ها، زیبایی ها و جذابیتش در فضا محصور و به مصرف کنندگان ارائه نموده اند. روش این پژوهش، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی است و رویکردی کیفی دارد.

برای دستیابی به هدف مورد نظر به بررسی دو مدرسه ی خان یزد و عمادیه گرگان می پردازد تا با کنکاش در معماری این دو بنا با عملکرد یکسان اما با اقلیم متفاوت بیابد که معماری چگونه در این دو اقلیم متفاوت از طبیعت تأثیر گرفته و فضایی مناسب را آفریده است. پرسش پژوهشی: آیا در گذشته، طبیعت در معماری مدارس ایرانی مؤثر بوده است؟