منشأیابی گرد و غبار در خمینی شهر اصفهان

مقدمه و هدف: باد می تواند ذرات در اندازه های مختلف را به حرکت درآورد. انتقال ذرات توسط باد به اندازه و چگالی ذرات و سرعت باد بستگی دارد. با افزایش سرعت باد، ذرات درشت تر و نیز حجم بیشتری از ذرات حمل می شوند. اندازه، شکل و چگالی ذرات در نحوه حرکت ذرات ماسه و گرد و غبار موثر هستند. ذرات کوچکتر از 0.01 میلیمتر بسیار کوچک و سبک هستند و باد می تواند آنها را تا چند کیلومتری از سطح زمین بالا برده و تا مسافت زیادی دور از منشا حمل کند. در برخی از ماههای سال گرد و غبار حاصل از بادهای جنوب غربی تا مرکز ایران از جمله استان اصفهان و حتی مناطق دورتر جریان دارد و منجر به آلودگی هوا و شیوع برخی بیماریها در بین مردم می شود. این مطالعه با هدف منشأیابی گرد و غبار در خمینی شهر اصفهان انجام شده است.

روش بررسی: برای جمع آوری و آنالیز و بررسی منشا و تاثیر ذرات گرد و غبار و ماسه در شهرستان خمینی شهر از روش ته ‌نشینی خشک ذرات استفاده شد. در این روش ذرات سقوط کرده بر روی سینی های فلزی دارای روکش پلاستیکی جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت. بر روی این ذرات، آزمایشات دانه سنجی، مورفوسکوپی و میکروسکوپی برای تعیین اندازه و ترکیبات ذرات انجام شد.

یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد ترکیبات موجود در این ذرات شامل خرده های مختلف مواد آلی (گیاهی و جانوری)، خار و خاشاک، ذرات معدنی و برخی کانی ها هستند. کاهش رطوبت خاک، از بین رفتن پوشش‌ گیاهی از جمله عوامل مهم تشدید پدیده گرد و غبار شناسایی شدند.

نتیجه گیری: توفان گرد و غبار ناشی از ضعف مدیریت در کاربری زمین، به علت تقابل مداوم بین انسان، زمین و آب و هوا است. برای کنترل گرد و غبار باید منابع تولید، روابط بین جو، آب و هوا، توفان گرد و غبار و مکانیسم های انتقال گرد و غبار بررسی شوند.