رود هیرمند، مسئله تامین آب سیستان و بلوچستان و نقش آن در روابط ایران و افغانستان

افزایش نیاز به آب در کشورهای جهان تنش هائی جدی بر سر مسئله تصاجب منابع آن بوجود آورده است. رودخانه ها یکی از منابع دسترسی به آب هستند. تعداد زیادی از رودخانه ها در فصای سرزمینی بیش از یک کشور جریان دارند این امر موجبات بروز اختلافاتی وسیع میان بین کشورهای حوضه آنها را فراهم آورده است. رود هیرمند یکی از این رودخانه ها می باشد که از مناطق داخلی افغانستان در کوههای بابا سرچشمه گرفته و با عبور از چند استان در داخل خاک افغانستان در نهایت به خاک ایران واصل می شود. بیش از 95 درصد طول این رودخانه در داخل خاک افغانستان بوده و تنها 5 درصد آن در خاک ایران جاری است. وقوع خشکسالی های مکرر و دوره ای، همچنین وابستگی شدید مردم استان سیستان ایران به آب این رودخانه موجبات آنرا فراهم آورده تا حاکمان بر کابل به لحاظ ژئوپلتیک در این منطقه نسبت به کشورمان دست برتر را در اختیار داشته باشند علاوه بر موضوع مربوط به تامین حق ایران از آب هیرمند موضوع مهمی که در این رابطه همواره بعنوان خطری بالقوه مطرح می باشد آن است که عدم توجه به موضوع تامین آب سیستان و بلوچستان احتمالا موجب در تنگنا قرارگرفتن ساکنان منطقه گشته و این امر نیز بخودی خود گسترش پدیده مهاجرت از این مناطق به مناطق مرکزی را به همراه خواهد داشت. نتیجه قطعی و محتوم این امر وقوع معضلات سیاسی و اجتماعی عمده در ایران خواهد بود. این مقاله در پی آن است که با بررسی موضوعات مربوط به آب رودخانه هیرمند (از سرچشمه تا چاه نیمه های سیستان) در نهایت برای مقابله با بحران های احتمالی آتی در سیستان پیشنهاداتی عملی برای مواجهه با چالش های ناشی از معضل تامین آب در منطقه سیستان ارائه دهد.