جایگاه بانک های قرض الحسنه در نظام پولی ایران، بسترهای قانونی و تحلیل عملکرد مالی

یکی از نوآوری های مهم در حوزه بانکداری اسلامی در ایران، تاسیس بانک های قرض الحسنه است که از سال 1386 با تاسیس بانک قرض الحسنه مهر (با مالکیت دولتی) آغاز و با تاسیس بانک قرض الحسنه رسالت (با مالکیت خصوصی) در سال 1391 تداوم یافت. با توجه به گذشت چندین سال از فعالیت این بانک ها و توسعه فعالیت آن ها در نظام پولی کشور، بررسی عملکرد آن ها ضروری به نظر می رسد و می تواند به اصلاح بسترهای حقوقی فعالیت این بانک ها کمک شایانی کند. بر این اساس در این مقاله، در ابتدا ابعاد قانونی بانک های قرض الحسنه و مقایسه ضوابط حقوقی و مقررات حاکم بر این بانک ها با سایر نهادهای فعال در بازار پول مورد بررسی قرار می گیرد و سپس ضمن مرور مختصری بر فرآیند تاسیس دو بانک قرض الحسنه کنونی، عملکرد آن ها از نظر مهم ترین شاخص ها و نسبت های مالی با تعدادی از بانک های تجاری و تخصصی دولتی و خصوصی مقایسه می شود. این مقایسه نشان می دهد بانک های قرض الحسنه به رغم تنگناهای قانونی موجود مناسب ترین عملکرد را در مورد واسطه گری وجوه در نظام بانکی داشته و حداقل انحراف را در شاخص هایی مانند مطالبات غیرجاری و نسبت وام به سپرده ها داشته اند. بر این اساس حمایت قانونی از توسعه فعالیت این بانک ها به منظور ساماندهی و افزایش کارایی بازار پول در کشور ضروری است.