تحلیل و بررسی دیدگاه مجلسی دوم درباره فلسفه و حکمت

موضع گیری های علامه مجلسی با فلسفه و حکمت اگرچه بر سر زبان های مخالفان و موافقان حکمت است؛ اما مضمون و چیستی دقیق این رویارویی، جلوه ها و عرصه های آن، ریشه های علمی و اجتهادی  آن و مسائلی از این دست-که آبشخور و ثمره محضا علمی دارد- کم پژوهیده تر است. جستار حاضر با درنگ در مجموعه آثار این دانشمند، کوشیده است با پوشش دادن دیدگاه های او در مهم ترین اندیشه های حکما و فلاسفه، در مبانی، متن، شعبه ها و جزئیات و نتایج آرای وی ریز شود و در بعضی معارف عام، نیز پاره ای مسائل عقایدی در توحید و معاد، همچنین برخی واقعیات جهان، تفسیر و تحلیلی علمی و کارآمد از این رویارویی ارائه کند. بررسی نمونه ها نشان می دهد او یا کلام حکیمان را فقط به عنوان یک احتمال اثباتی در مسئله طرح می کند یا آن را تایید می نماید و عمده موارد نقد وی به فیلسوفان، نقد اندیشه نیست بلکه در واقع نقد گرایش علمای عصرش به حکمت و علوم عقلی-بیش از حدیث و علوم و نقلی-است. بنابراین امروزه با رفع سبب مخالفت وی، حتی با گرایش پای بندی حداکثری به نصوص نیز اینگونه نقد خالی از اشکال نیست.