مروری بر رفتار لرزه ای سازه های زیر زمینی با توجه ویژه به تونل ها

امروزه با پیشرفت فن آوری، سهولت نسبی در حفاری و ساخت سازه های زیرزمینی، محدودیت های فضاهای سطحی برای اجرای طرحهای عمرانی و نیز به واسطه مسائل سیاسی و امنیتی، توجه بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به احداث سازه های زیر رمینی برای کاربری های عمرانی، نظامی و معدنی معطوف شده است. راه ها و بزرگراه های زیرزمینی، انواع تونل ها، شبکه متروی شهری، نیروگاه ها و سایر مغارهای زیر زمینی برای دفن زباله های هسته ای و یا به عنوان مخازن نفت، معادن، پناهگاه ها و انبارها، تعدادی از سازه هایی هستند که در کشورهای مختلف به سرعت در حال ساخت و اجرا می باشند. با توجه به توسعه روز افزون سازه های زیر زمینی و هزینه های فراوانی که برای ساخت هر یک از این سازه ها صرف میگردد و نیز اهمیت آن ها در شبکه حمل و نقل بین شهری و داخل شهری و خطری که در صورت آسیب دیدگی آن ها متوجه جان مردم میشود، لازم است که پایداری آن ها در برابر خطرات ناشی از زلزله مورد مطالعه قرار گیرد. در این مقاله پس از نگرشی اجمالی به تاریخ صنعت سازه های زیر زمینی و آسیب های گذشته این سازه ها در زلزله، به بررسی تعاریف مربوط به تونلها و نیز مشخصات کلی امواج زلزله و نحوه تاثیر آن ها بر تونل ها می پردازیم و برآورد خطر پذیری این گونه سازه ها را بیان می نماییم.