نقش امر به معروف و نهی از منکر در سلامت محیط

زمینه و هدف: بشر امروز، با وجود پیشرفت های سریع و حیرت آور در زمینه پیشگیری، درمان و کنترل بیماری ها و آثار مثبت آن برای جامعه، به دلیل عدم اتکاء به تعلیمات پیامبران در زمینه اخلاق، معنویت و روابط سالم انسانی، از بحرانی که سلامت جسم و روح و روان او را به خطر افکنده، رنج می برد. راه نجات از این بحران، بازگشت به تعلیمات پیامبران و ادیان آسمانی و در راس آن، اسلام است. مقاله حاضر به تبیین نقش یکی از این تعلیمات، با عنوان «امر به معروف و نهی از منکر» در تامین بهداشت و سلامت روحی و جسمی افراد جامعه می پردازد.

مواد و روش ها: روش تحقیق در این مطالعه، توصیفی و بر اساس منابع تاریخی و فقهی با محوریت قرآن و سنت نبوی است. این تحقیق، با ارائه مقطعی از تاریخ اسلام که به شکل جامع تری به این فریضه، در بعد فردی و حکومتی آن عمل شده، به بررسی تاریخ مساله و آثار آن می پردازد.

یافته ها: یکی از عوامل بسیار مهم در تامین سلامت روحی و جسمی افراد جامعه، توجه جدی به اصل زیربنایی امر به معروف و نهی از منکر در ابعاد مختلف فردی و حکومتی آن است. شاهد صدق این ادعا، وجود نهاد نظارتی «حسبه» (بخش حکومتی این فریضه) و آثار عظیم آن در تثبیت تمدن اسلامی، به خصوص در زمینه بهداشت و سلامت اجتماعی است.

نتیجه گیری: برای در امان ماندن از بحران بیماری های جسمی و روحی حاصل از تمدن مادی عصر حاضر، که سلامت همه جانبه بشر را تهدید می کند، چاره ای جز بازگشت به تعلیمات پیامبران و ادیان آسمانی در زمینه اخلاق و معنویت، روابط سالم انسانی نیست، یکی از مهم ترین تعلیمات در این زمینه، انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر است که قرآن و سیره نبوی با سازوکار ویژه ای آن را مطرح کرده و زیر بنای سایر تکالیف و ضامن سلامت همه جانبه جامعه انسانی، دانسته است.