نمودهای مهری در قصاید و غزلیات سنایی

مهرپرستی آیینی است که نمودهای آن را می توان حتی قبل از مهاجرت آریاییان دید. این نمودها به مسیحیت و زرشتی گری و ... راه یافته و بعد به اسلام و عرفان رسیده است. حکمت خسروانی که متاثر از اندیشه های ایران باستان است و سهروردی آن را طرح کرده است نیز نشانه های از مهر را داراست. سنایی شاعر بزرگ قرن ششم که از طلایه داران عرصه عرفان در شعر فارسی است نیز متاثر از آیین مهر می باشد و بسیاری از این نمادها شامل: نور، چلیپا، مهربازان، نیلوفر، مهرگان، مغان و ... در شعر سنایی آمده است. ما در این پژوهش تنها به گزیده ای از قصاید و غزلیات سنایی نظر افکنده ایم و با روش کتابخانه ای و بهره گیری از کتب مختلف اسطوره و عرفان صورت گرفته است. پاره ای از این نمادها تحول معنایی پیدا کردند و پاره ای نیز به مفهوم نخستینش به کار رفته است، کلماتی چون سماع، و کلاغ دگردیسی یافته و کلماتی چون تازیانه، مهر و ... به همان صورت گذشته خود به کار رفته است.