سلوک و جذبه از دیدگاه شیخ فریدالدین عطار نیشابوری

دو طریق در باب سیر به حق تعالی وجود دارد؛ یکی راه جذبه و رحمت حق است که در این راه سالک در اثر جذبه و کشش الهی به حضرت حق میرسد، و راه دوم؛ سلوک است که سالک باید آنقدر مجاهده کند و ریاضت بکشد تا به جذبه ی حق برسد، در حقیقت در هر دو طریق، جذبه ی حق است که سالک را به مقصد می رساند. عطار نیشابوری شاعر و عارف معروف و مشهور قرن ششم ه.ق در آثار خویش درباره اصطلاحات عرفانی مطالب ارزنده ای را بیان کرده اند و به خصوص درباره سلوک و مراحل آن در منطق الطیر در داستان سیمرغ و مرغانی که آرزوی رفتن به پیش سیمرغ را داشتند، سلوک و راه صعب و پرمشقّت آن را بیان کرده و هم چنین درباره جذبه نیز در دیوان اشعار خویش و دیگر آثارش اشاره نموده است. در این مقاله سعی بر آن است تا با روش تحلیل و توصیف، دیدگاه عطار نیشابوری درباره این دو راه سیر به حق تا حد امکان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. هر چند درباره سیر از منظر عطار کار پژوهشی صورت گرفته است. ولی بررسی این دو مسیر باهم و تحلیل آن ها در کنار هم کار نشده است که در این مقاله دو راه مذکور از دیدگاه شیخ عطار نیشابوری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.