بررسی اجتماعیات در آثار شیخ احمد جام

ادبیات به عنوان عالی ترین شکل تبلور اندیشه و فکر بشری هم چون آینه ای است برای نشان دادن واقعیات و تحولات اجتماعی، فرهنگی در اعصار مختلف و از این روست که پژوهشگران جامعه شناسی، ادبیات هر عصر را دستمایه مطالعات خود قرار می دهند. در میان بزرگان ادب ایران، شیخ احمدجام عارف و شاعر قرن پنجم و ششم موقعیتی ممتاز دارد. وی به نقاط بسیاری سفر کرد و اعتبار و نفوذی گسترده در میان طبقات مختلف جامعه داشت. وی با اقشار مختلف مردم از هر صنف و گروه و دین و آیین مراوده داشت؛ از این رو آثارش سرشار از موضوعات گوناگون اجتماعی و فرهنگی است. در مقاله حاضر پس از مطالعه دقیق کلیه آثار احمد جام و استخراج شواهد جامعه شناختی به نقد و بررسی این نمونه ها پرداخته ایم. نتایج این پژوهش آشکار می نماید که شیخ احمدجام از اغلب موضوعات اجتماعی آگاهانه در آثار خود استفاده نموده و در خلال آن ها انعکاس وضعیت اجتماعی و فرهنگی جامعه خود را مد نظر قرار داده است. هدف از این نوشتار بررسی آثار احمد جام از جنبه های اجتماعی و فرهنگی است و برای نیل به مقصود نگارنده بازتاب مهم ترین مقوله ها و ابعاد فرهنگی و اجتماعی از قبیل اوضاع دینی، اوضاع اجتماعی و اوضاع صوفیه را در آثار این بزرگوار جمع آوری و تحلیل نموده است.