معرفی متغیر قاعده-مندی/بی-قاعدگی واژه-ها برای طراحی و بومی-سازی آزمون-های شناختی

خواندن، توانایی رمزگشایی خط به واج (بازشناسی دیداری) و نهایتاً درکِ معنایِ متن است. خط فارسی نسخه تغییر یافته ای از خط عربی است و برای نگارش فارسی به کار می رود که از زبان های هند و اروپایی است. از ویژگی های خط فارسی که می تواند بر فراگیری خواندن اثر بگذارد بی قاعدگی ارتباط واج به حرف و عدم تظاهر واکه های کوتاه در این خط است که درباره آن ها تحقیقات کمی صورت گرفته است. عوامل دیگری مانند فراوانی نقطه های حروف، داشتن/ نداشتن سرکش برای تمایز میان حروف، تنوع اشکال آن ها و عدم تظاهر تکواژ اضافه برای تعیین ارتباط سازه های گروه اسمی هنوز چندان مورد توجه قرار نگرفته اند. گذشته از این ها در خط فارسی حروفی داریم که نماینده چندین صدا هستند. اینکه صداهای یاد شده در بیشتر واژه های زبان فارسی نماینده چه صداهایی هستند که تخطی از آن منجر به بی قاعدگی می شود تاکنون موضوع هیچ تحقیقی نبوده است. بعلاوه، مقالاتی که به تاثیر بی قاعدگی واژه ها بر مهار خواندن پرداخته اند، تعریف مشخصی از این نوع بی قاعدگی به دست نداده اند و در نتیجه به هنگام طراحی و ساخت مواد آزمون ها از این منظر دچار اشتباه شده اند. در این مقاله، برای نخستین بار تعریف دقیتی از متغیر قاعده مندی/بی قاعدگی واژه ها به هنگام خواندن ارائه می شود که برای طراحی و بومی سازی آزمون های شناختی خواندن کاربرد دارد.