ارزیابی تاب آوری مراکز مدیریت بحران بر اساس متغیرهای پدافند غیرعامل (مطالعه موردی مراکز مدیریت بحران جمعیت هلال احمر شهر تهران)

امروزه جوامع در تلاش برای دستیابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آنها را به وضعیت پیش از بحران (اولیه یا عادی) فراهم سازد. از این رو در سال های اخیر به تاب آوری به جای آسیب پذیری تاکید خاص می شود. لذا برای اینکه مجموعه ای عظیم چون شهر با پیچیدگی های خاص خود کارآمد و تاب آور شود نیاز به تبیین اصولی است که مسیر دستیابی به این آرمان را روشن گرداند. پدافند غیرعامل رویکردی است که می تواند تاب آوری مجموعه های عظیم را فراهم کند. پژوهش حاضر نیز با هدف ارزیابی تاب آوری مراکز مدیریت بحران بر اساس متغیرهای پدافند غیرعامل از لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری آن را کلیه متخصصین چهار ساختمان از مجموعه امداد و نجات کشور تا امداد و نجات استان و شهر تهران، می باشد، که حدود 500 نفر هستند و طبق فرمول کوکران و نمونه گیری چندمرحله ای 217 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. داده ها به دو صورت میدانی و کتابخانه ای با ابزارهایی چون پرسشنامه، کتب و مقالات گوناگون، جمع آوری شده اند. و جهت تعیین پایایی و روایی ابزار مورد استفاده از روش آلفای کرونباخ (909.0) (با مطالعه 60 نمونه) و روش اعتبار صوری و قضاوت داوران و متخصصین استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss و آزمون تحلیل عاملی و رگرسیون خطی چند متغیره، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. البته متغیرهای مورد مطالعه پژوهش شامل چهار بعد: وضعیت تأسیسات، دفاع ساختمان در برابر آتش سوزی، مقاومت سازه-ای ساختمان، و مکان یابی ساختمان، می باشد که هر یک دارای گویه های مرتبط با خود می باشند. نتایج بیانگر آن است که هیچ کدام از ساختمان ها از نظر پاسخگویان در شرایط پایداری نیستند و تاب آوری بالایی ندارند. از میان مؤلفه های مطرح شده، شرایط معماری و جنس مصالح، اسکلت سازه، شرایط عمومی ساختمان در مقابل آتش سوزی، استقرار سیستم برق رسانی و گاز رسانی، دوری و نزدیکی به خط گسل و مسیل ها و در نهایت دسترسی سریع به شریان های اصلی از مؤلفه های تأثیرگذار بر میزان تاب آوری بوده اند که با توجه به پاسخ نمونه های آماری به این مؤلفه های تأثیرگذار هیچ یک از ساختمان ها از شرایط کاملا مطلوب برخودار نبوده اند و در نتیجه تاب آوری بالایی ندارند.