نقش منابع مکتوب در ریشه یابی آثار هنری مطالعه موردی کتاب زبده التواریخ حافظ ابرو و آثار استاد محمد سیاه قلم

سده های هفتم تا نهم هجری، یعنی از ورود مغولان تا اواخر حکومت تیموریان و آققویونلوها، دورانی حساس و تاثیرگذار در تاریخ ایران است. منابع برجای مانده از دوره مذکور گرچه به صورت تخصصی در مورد هنری خا صی نپرداخته اما آن چه از لابلای شواهد و قرائن یاد شده در موضوع مورد بحث بر می آید، ما را در رسیدن به ریشه ی بسیاری از آثار هنری و هم چنین سایر ارتباطات بین رشته ای رهنمون می سازد. در این پژوهش با فرض به این مطلب که غیاث الدیی محمد نقاش همان استاد محمد سیاه قلم می باشد، به تطبیق و تحلیل مرقعات موجود در موزه توپقاپی سرای استامبول (به رقم استاد محمد سیاه قلم) و سفرنامه مکتوب غیاث الدیی محمد نقاش که در کتاب زبده التواریخ درج شده را مورد بررسی قرار داده است. با استفاده از روش تاریخی تحلیلی، با مراجعه به کتاب مذکور و مقایسه نقاشی های مشهور و منسوب به آثار استاد محمد سیاه قلم به تطبیق و تحلیل گزارش های غیاث الدیی از ایلچیان و نقاشی های موجود پرداخته است. جامعه آماری تعداد 25 اثر نقاشی منسوب به محمد سیاه قلم و کتاب زبده التواریخ می باشد. با توجه به گزارش های مکتوب و عناصر به کار رفته در آثار اعم از شخصیت ها، فضا سازی و سبک زندگی به تطبیق آثار پرداخته شده است. در پایان به یک ارتباط بسیار نزدیک درموضوعات مورد بحث در سفرنامه غیاث الدین و هم چنین فضاسازی های موجود در متی و شخصیت پردازی نقاشی ها، و هم چنین در استنباط روایت نقاشی های محمد سیاه قلم و متی روایت سفر غیاث الدین رسیده است، که این ارتباط بی شک همان گرته برداری و نگاه غیاث الدین به عنوان یک نقاش از آن چه در سرزمین چین دیده، می باشد.