تربیت دینی از نگاه نهج البلاغه (مطالعه موردی پیرامون سخن و سکوت)

زبان و قدرت تکلم و سخن گویی، یکی از پر رمز و رازترین نعمت های الهی است که هم دارای مزایای فراوان و هم آفات بسیاری است. آدمی به واسطه سخن بیش ترین ارتباط را با دیگران برقرار می کند و به همین جهت در روابط اجتماعی بین افراد بسیار نقش مهمی ایفا می کند و انسان به وسیله زبان آنچه در ذهن و قلب خویش دارد را به دیگران منتقل می سازد. کتاب نهج البلاغه به عنوان کتابی انسان ساز در در تلاش است تا انسان را از ماهیزت حقیقی خویش آگاه ساخته و با تعالیم ناب اسلامی، وی را به سر منزل مقصود که همان لقاءالله است برساند. از جمله موانع رسیدن انسان به کمال حقیقی فقدان تربیت دینی صحیح در حوزه سخن می باشد که در کتاب نهج البلاغه به تعدادی از محاسن و معایب آن ها اشاره شده است. هدف از این پژوهش بررسی جایگاه سخن و سکوت و نقش آن در تربیت دینی با محوریت کتاب شریف نهج البلاغه به روش کتابخانه ای- اسنادی است. پس از بحث و بررسی مشخص گردید که امام علی علیه السلام فواید سخن را در امروی چون راستگویی، شکرگزاری، دعا و استغفار برشمرده است و به طور مفصل تر آفات سخن را در اموری چون دروغ، غیبت، زخم زبان، تهمت و افتراء، تملق، خودستایی، سخن چینی، افشای راز و اهانت و توهین ذکر کرده و آن ها را نکوهش کرده است. حضرت علی در نهج البلاغه در خصوص محاسن و آفات سکوت نیز سخنانی دارند و لیکن در مقایسه با بحث سخن کم تر به مفهوم سکوت پرداخته شده است.