بررسی جامعه شناختی مفهوم جهانی شدن از دیدگاه سمیر امین

در این مقاله، مروری خواهیم داشت بر نظریات سمیر امین درباره ی جهانی شدن. از نظر سمیر امین، جهانی شدن در سرآغاز قرن بیست و یکم با انحصار در پنج حوزه اصلی از سوی مرکز نظام سرمایه داری همراه است. وی آن چه را «انحصارات پنج گانه» می نامد، نتیجه و نشانه قطبی شدن جهان و بنیاد اصلی استثمار پیرامون از سوی مرکز دانسته و روند شکل گیری آن را به هیچ وجه طبیعی تلقی نمی کند. مرحله جدید جهانی شدن در واقع فرم جدید استثمار کشورهای پیرامونی است که حتی ارتقا و صنعتی شدن آن ها را در خدمت منافع مرکز قرار می دهد. او نگرش لیبرالیستی به جهانی شدن را توجیه وضعیت استثمارگرایانه حاکم می داند و تصریح می کند که «جهانی شدن از طریق بازار کار یک اوتوپیای ارتجاعی است» که ادامه این وضع به گسترش نابرابری ها، فقر، قطبی شدن جهان و در هم ریختگی منجر خواهد شد. آسیب ها و مشکلات جهانی شدن به گونه های مختلف خود را نشان می دهند و در قالب بحران های گوناگون رخ می نمایند. که مثال بارز آن از دید سمیر امین، پیدایش قوم گرایی می باشد که آن را یک واکنش سیاسی در برابر جهانی شدن اقتصادی می داند. سمیر امین با استفاده از مبنای نظری مارکسیسم و با قرائتی نو از این نظریه می کوشد که تمامی مبانی نظام جهانی سرمایه داری و جهانی شدن را به نقد کشیده و راه مشخصی را نیز برای رهایی از اوضاع تیره و تار جهانی سرمایه داری ترسیم کند. او در مقالات و مصاحبه های متعددی به عملکرد سیاست خارجی امریکا و انحصارات جهانی پس از 11 سپتامبر حمله کرده و آن را نشانه بحران ذاتی نظام سرمایه داری می داند.