مکاتب و قلمرو جرم شناسی

جرم یا بزه دارای معیار و خصوصیاتی است که قانون جزا مشخص می‏کند، زیرا هر عمل یا ترک فعلی را نمی‏توان جرم نامید. آنچه که در قانون جزا و حقوق کیفری اختصاصی بعنوان جرم به ما ارائه می دهند در چهارچوب جرم شناسی قرار می‏گیرند. در جرم شناسی ما نیز باید در مقام مطالعه آنها باشیم. البته پدیده مجرمانه صرفاً رنگ جزائی و حقوقی ندارد. یعنی هم شامل جرم می‏شود و هم انحراف و کجروی. پس موضوع جرم شناسی طبق آخرین برداشتها، شناخت علل پدیده مجرمانه است. جرم و انحراف ضمن اینکه با هم ارتباط دارند مفهوماً فرق می‏کنند. جرم اولاً ساخته و پرداخته قانون می‏باشد. ثانیاً دارای ضمانت اجرای موضوعه می ‏باشد، ثالثاً این ضمانت اجرا توسط انسانها عملی می‏ شود. اما انحراف مفهومی است اخلاقی ـ اجتماعی که بیشتر مذمت عمومی را بدنبال دارد. یعنی دارای ضمانت اجرای عملی و موضوعه نمی ‏باشد. در عین حال هر دوی جرم و انحراف ناهنجاری است. به همین دلیل بعضی معتقد هستند که باید سراغ آسیب‏ شناسی رفت که هر دو نوع ناهنجاری را تحت پوشش قرار می‏ دهد.