• جایگاه تحلیل گفتمان در واکاوی متون ادب فارسی

    نویسندگان :
    جزئیات بیشتر مقاله
    • تاریخ ارائه: 1390/01/01
    • تاریخ انتشار در تی پی بین: 1390/01/01
    • تعداد بازدید: 1575
    • تعداد پرسش و پاسخ ها: 0
    • شماره تماس دبیرخانه رویداد: -
    تحلیل گفتمان (discourse analysis) یا سخن کاوی چگونگی تبلور و شکل بندی معنا و پیام واحدهای زبانی را در ارتباط با عوامل درون زبانی ( بافت متن ) و عوامل برون زبانی (بافت اجتماعی، فرهنگی و موقعیتی ) بررسی می کند. تحلیل گفتمان رویکردی میان رشته ای است که به مطالعه ساختار متون می پردازد و برای آن که چگونگی تکوین معنا را توضیح دهد، ویژگی های زبانی، اجتماعی و فرهنگی متون را مورد بررسی قرار می دهد. رویکرد تحلیل گفتمان هرچند در ایران به وسیله زبان شناسان معرّفی شد، اما به دلیل ماهیت میان رشته ای اش مورد توجه محقّقان دیگر رشته ها از جمله جامعه شناسان نیز قرار گرفت. عده ای بیشتر به جنبه فوکویی آن می پردازند و به رابطه زبان، ایدئولوژی و گفتمان شناسی سیاسی توجه نشان می دهند و عده دیگری که زبان شناسان در رأس آنان قرار دارند به تحلیل گفتمان از جنبه زبان شناسی آن و مخصوصاً به زبان شناسی متن بنیاد و نظرات هالیدی گرایش دارند. البته تحلیل گفتمان در حوزه ادبیات بیشتر با مباحث زبان شناسی و معنا شناسی در ارتباط است. در دهه هشتاد، نویسندگان علاوه بر پرداختن به مباحث نظری تحلیل گفتمان به تحلیل گفتمانی متون ادبی نیز توجه نشان دادند و مقالاتی نیز در این زمینه نوشته شد. پایان نامه های زیادی نیز در زمینه تحلیل گفتمان به زبان فارسی نوشته شده است که تعدادی از آ نها به تحلیل متون ادبی اختصاص دارند. بررسی این نمونه ها نشان می دهد که نویسندگان آن ها بیشتر از الگوی هالیدی و حسن بهره گرفته اند؛ آنان با بهره گیری از مبانی نظری دستور نقش گرای هالیدی به بررسی ساخت متنی، ساخت اندیشگانی و ساخت بینافردی متون ادبی توجه نشان داده اند و پس از آن الگوی تحلیل گفتمانی هچ و ون لیوون مورد توجه این پژوهشگران بوده است. به طور کلّی از سه رویکرد در تحلیل گفتمان می توان سخن گفت : تحلیل گفتمان ساختگرا که برای تحلیل زبان در سطحی بالاتر از سطح جمله به کار گرفته می شود؛ تحلیل گفتمان نقش گرا که اولویت را به بافت کاربرد زبان می دهد؛ و تحلیل گفتمان انتقادی که بافت های وسیع تر اجتماعی، قدرت و ایدئولوژی را نیز در تحلیل به کار می گیرد.

سوال خود را در مورد این مقاله مطرح نمایید :

با انتخاب دکمه ثبت پرسش، موافقت خود را با قوانین انتشار محتوا در وبسایت تی پی بین اعلام می کنم
مقالات جدیدترین رویدادها
مقالات جدیدترین ژورنال ها