مقایسه دیوارنگاری دوره صفویه و قاجاریه و مضامین مورد استفاده در نگارگری دیواری در این دوره ها

مقایسه دیوارنگاری دوره صفویه و قاجاریه و مضامین مورد استفاده در نگارگری دیواری در این دوره ها

در بیشتر کشورهای اسلامی، هنر نقاشی در حوزه های عمومی به طرح های غیر فیگوراتی و هندسی محدود شده است، و صرفاً به تصاویر روایی در مقیاس کوچک از نسخه های خطی در حوزه خصوصی محدود می شود. در مقابل، ایران قاجار شاهد توسعه نقاشی فیگورال در مقیاس بزرگ بود. چنین گسیختگی قاطع با سنت اسلامی جایی که اعتقادات مذهبی و اجتماعی اساساً از طریق متنی و خوشنویسی بیان می شد نشان می دهد که ایران دارای یک فرهنگ متمایز و کاملاً بصری است.

با این وجود، در گذشته نقاشی قاجار به عنوان شاخه ای از نقاشی سه پایه اروپایی درک می شده است. دیوارنگاری هنری است که در ایران قدمتی دیرینه دارد. از زمان غارنشینیِ انسان در فلات ایران تاکنون نمونه های متنوعی از دیوارنگاری با موضوعات مختلف روایی، مذهبی و حماسی در اماکن مختلف وجود داشته است. نقاشی دیواری در طول تاریخ پارسی برای انتقال قدرت دربار ایران در حوزه های عمومی و خدمت به عنوان محرکی وابسته به عشق شهوانی در فضاهای مجلل مجموعه های کاخ مورد استفاده قرار می گرفت.

در دوره های اخیر نیز در زمینه های رایج مانند حمام، قهوه خانه و بازار یافت می شود. حافظه چنین تصویری از طریق سنت شفاهی، سخنان عامیانه، ومتون تاریخی و ادبی حفظ شد و با اعتقادات فلسفی و هستی شناختی در قدرت تصاویر ماندگار شد. در این نوشتار با بررسی پدیده دیوار نگاری روند آن را در دو دوره تاریخ نگارگری ایران یعنی صفویه و قاجاریه مورد بررسی قرار می دهیم. هنر دیوار نگاری یکی از شاخه های نقاشی ایرانی است که سبک ها و نمونه های فراوانی در ادوار تاریخی دارد و بررسی این سبک نگارگری کمک شایانی به درک نگارگری ایرانی در طول تاریخ هنر ایران می کند.