توصیف زبانشناختی حسن تحلیل ، راهبردی طنزآفرین در غزلیات حافظ

توصیف زبانشناختی حسن تحلیل ، راهبردی طنزآفرین در غزلیات حافظ

طنز یکی از انواع ادبی است که به زیرمجموعه های مختلفی تقسیم شده است که با انواع ظرافت ها و شگردهای مختلف از جدی ترین فنون سخنگویی است. حافظ به عنوان یکی از طنازان تاریخ زبان فارسی از صنایع و بدایع مختلفی در جهت طنزآفرینی بهره برده است. یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین صنایعی که در این جهت از آن در غزلیات حافظ استفاده شده است حسن تعلیل است.

حس تعلیل آنست که شاعر برای تردید یا سوال یا شبهه ای که بر رفتار یا گفتار او گرفته اند دلیلی کنایه آمیز می آورد که خود به حسن تحلیل هم راستا و حسن تعلیل عکس تقسیم می شود. حسن تحلیل استدلالیست عموما نه بر پایه واقعیت، بلکه بر پایه حقیقت و حقیقتی که از پنجره شاعر قابل مشاهده است و این مهم خطر پذیرش و یا ناپذیرش را به همراه دارد.

یکی از نظریه های مهم در حوزه خنده آورها نظریه راسکین و آتاردوست که به ساحت اندیشگانی و تاسف انگیزانندگی طنز اشاره ای ندارد. حافظ با ظرافت های وجودی و بیانی مختص خود از حسن تحلیل در جهت طنازی و طنزآفرینی بهره می گیرد و به خوبی از عهده این مهم بر می آید.