جایگاه ایهام در قصاید سنایی

جایگاه ایهام در قصاید سنایی

علم بدیع در زبان و ادبیات فارسی بعد از علم معانی و بیان سومین فن مهم محسوب می شود که؛ در جای خود دارای ارزش و اهمیت فراوانی است. این علم، خود به دو دسته ی آرایه های لفظی و معنوی تقسیم می شود که هر کدام از این دو دسته، دارای زیر شاخه های مربوط به خود هستند. منظور از آرایه های لفظی، آن دسته از آرایه هایی است که؛ فقط با لفظ سروکار دارند مانند: واج آرایی، تکرار و جناس.

و اما آرایه های معنوی، آن دسته از آرایه هایی را شامل می شود که فقط با معنا سروکار دارند، مانند: حسن تحلیل، اغراق و ایهام. واژه ی بدیع، بر وزن کلمه ی عربی فعیل و معنای آن بر طبق لغت نامه های فارسی، نو و تازه است و گاهی عجیب و نادر هم معنا شده است. اما در اصطلاح و در حوزه های زبان و ادبیات فارسی به دانشی اطلاق می شود که؛ به بیان زیبایی های صنایع شعری می پردازد. یکی از انواع آرایه های معنوی در حوزه ی بدیع، ایهام است که به وفور در شعر سنتی و حتی جدید آورده شده است و به نوبه ی خود سهم به سزایی در زیبا سازی و تاثیرگذاری شعر در ذهن خوانندگان دارد. در پژوهش حاضر درصددیم این آرایه ی مهم و پرکاربرد را در چند قصیده از شاعر معروف و عارف مسلک قرن شش، سنایی غزنوی با روش تحلیل محتوای اشعار، مورد بررسی قرار دهیم.