بررسی خواستگاه نقوش نمادین حیوانی منقوش بر پارچه های دوره ساسانی

بررسی خواستگاه نقوش نمادین حیوانی منقوش بر پارچه های دوره ساسانی

دوران ساسانی یکی از پرارزش ترین ادوار در تاریخ هنر ایران می باشد. لازمه ی شناخت اعتقادات، فرهنگ، اساطیر و سمبل های دوره ساسانی بررسی و شناخت بستر و محیط پیدایش سمبل ها و باورهای آن دوره است؛ چرا که هنر بستگی زیاد به محیط زیست و اوضاع و احوال فرهنگی و اجتماعی و مذهبی دارد و زمینه مناسب اجتماعی این دوره در پذیرش نگاره های سمبلیک به عنوان موتیف رایج تزئینی تأثیر زیادی داشته است.

بررسی و تحلیل هنرهای نمادین نشان می دهد، نماد سالها قبل از دوره ی ساسانی در فرهنگ ایران پا به عرصه ی ذهن نهاده بود؛ اما توسعه تفکر آن در دوره ساسانی با سبک و روش خاصی صورت گرفت. به طوری که در پس نمادهای ساسانیان، هم واقعیت های فیزیکی و هم ارزش های معنوی، ورای تجلیات صوری آن ها، پنهان هستند. این اسطوره ها تأثیر انکار ناپذیری بر هنر و فرهنگ به طور عام و هنر طراحی پارچه به طور خاص در این دوره دارندکه آثار ساسانی و نقوش به جا مانده در کاوش ها و اکتشافات حاکی از این تأثیر عمیق و ارزشمند می باشد.

نقش مایه ها در هنر ایران ساسانی، حامل مفاهیم و مضامین مورد توجه مردم اعصار گوناگون بوده اند و تداوم در طراحی های آن ها، تغییرات تصویری هر دوره را آشکار می سازد و با تغییر آیین نیز ویژگی های خود را حفظ می نماید. اسطوره ها به طور معمول، زاده ی ذهن خلاق، ژرف نگر و آرمان گرای نخبگان جوامع پیشین است، که در طول تاریخ به فراخور استعداد و آرزوها و آرمان ها و برای پر کردن خلا ذهنی و فلسفی جامعه و درک عناصر آفرینش، خلق و بالیده شده است و امروزه به عنوان یکی از مهمترین منابع درک جهان بینی ملل مختلف در طول تاریخ، در دسترس ماست.

دوره پادشاهی ساسانی، به مدد پیشرفت دانش و توانایی بشری در آن برهه از تاریخ برای مطالعه بالندگی اسطوره ها و تأثیرآن بر صنعت بافندگی آن دوران بسیار ارزشمند است. نتایج بیانگر آن است که نقش مایه ها با مفاهیم مذهبی و آیین زرتشت و همینطور اعتقاد به اساطیر ایرانی، به صورت استعاره در ساخته های هنرمند ساسانی مورد استفاده قرار می گرفته است و بازتابی از تفکر و ایدئولوژی سلطنتی این عصر است.