بررسی نقش ژئومورفولوژی در ویژگی آب های زیرزمینی حوضه آبخیز کنگیر

حوضه آبخیز کنگیر در استان ایلام، با مساحت 458 کیلومتر مربع، در عرض جغرافیایی 33° 41’  تا 34° 41’شمالی و طول جغرافیایی 46° 3’ تا  46° 27’شرقی واقع شده است و بخشی از زون ساختمانی زاگرس چین خورده محسوب می شود. هدف این تحقیق بررسی نقش اشکال کارستیک و درز و شکاف های آهکی در تغذیه آب های زیرزمینی و تعیین میزان پیشرفت کارستیفیکاسیون در منطقه می باشد. جهت دست یابی به این هدف، سیستم درز و شکاف های منطقه، هیدروگراف چشمه ها و مشخصات شیمیایی آنها، به صورت کمی اندازه گیری شد. نتیجه داده ها نشان می دهد که جهت بیش از 50 درصد درزه ها موازی با محور طاقدیس یا عمود بر شیب توپوگرافی است. بررسی هیدروگراف چشمه حوضه مورد مطالعه نشان می دهد که مقدار پارامتر آلفا در چشمه های سراب، فرزگه، ونیت، دبیران، هلشی و ماژین به ترتیب 0.0058، 0.0074، 0.0098، 0.0055، 0.0078 و 0.0047 می باشد. مقادیر کم ضریب آلفا بیانگر جوان بودن فرآیند کارستیفیکاسیون در حوضه است. بررسی حجم ذخیره دینامیکی، ضریب خشکیدگی چشمه ها و مشخصات شیمیایی آنها نیز نشان دهنده توسعه کم مجاری کارستیکی یا فرآیند کارستیفیکاسیون است. بررسی تحقیق حاضر نشان می دهد که بعلت توسعه کم اشکال کارستیکی و جهت خاص درز و شکاف های تکتونیکی (عمود بر شیب توپوگرافی)، آب های زیر زمینی در حرکت از بالادست به سمت چشمه ها، مسیری طولانی را طی می کنند. به همین دلیل مقادیر ضرایب آلفا بسیار پائین و مقادیر حجم ذخیره دینامیکی و ضریب خشکیدگی چشمه ها، بالا می باشند. به طور کلی وضعیت جوان بودن سیستم کارستیفیکاسیون منطقه و همچنین جهت درز و شکاف های آهکی حوضه مورد مطالعه باعث شده است که مدت زمان آبدهی چشمه ها، بعد از بارش های فصلی بسیار طولانی باشد.