ملاصدرا و مبحث عالم مثال در فلسفه سهروردی

حکیمان، عالم مجرد از ماده و در عین حال بهره مند از آثار مادی مانند کمّیت، کیفیت و وضع را عالم مثال یا خیال نامیده اند. سهروردی بیش از دیگران درباره این مسئله تأمل و بر اهمیت آن در  شناخت عالم خارج از ذهن تأکید کرده و در صدد است بسیاری از مسایل فلسفی در حوزه هستی شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی و یا جمع میان دین و فلسفه و نقل و عقل را با توجه با این عالم طرح کند. این مسئله به تأثر از سهروردی، نزد ملاصدرا نیز اهمیت یافت و در جهانشناسی و معرفت نفس مطرح شد. یکی از مقدمات اثبات معاد جسمانی در اندیشه ملاصدرا به این مسئله اختصاص دارد. مهمترین اختلاف سهروردی و ملاصدرا در این بحث به کیفیت تحقق این عالم مربوط می شود. سهروردی جایگاه آن را در خیال منفصل که عالمی مستقل از قوای ادراکی انسان است، دانسته و ملاصدرا آن را در نفس انسان یا خیال متصل می داند.