نگاهی دوباره به گربه و موش شیخ بهایی

دودمان صفوی که خود از دل تصوّف جوشیده و بر مبنای صوفی گری قوام گرفته بود، پس از چندی از قدرت طلبی مقامات صوفیه بیمناک شد و خود به تقابل با آن ها برخاست. به طوری که به تدریج تصوّف را عقب راند و صوفیان بی شماری را از اصفهان تبعید کرد. از سوی دیگر همزمان با این نوع برخوردِ دولت با تصوّف و صوفیان، گروهی از علما نیز رو در روی متصوّفه قرار گرفتند و در ردّ و تکفیر این گروه کتب و رسالاتی نگاشتند. شیخ بهایی یکی از برجسته ترین علمای این دوره است که برخی رساله گربه و موش او را نمونه ای از همان رسالات ضدّ تصوّف به شمار آورده اند، در حالی که با تأمّل در این اثر، روشن می شود که هیچ گونه گرایش جانبدارانه نسبت به گروهی یا ردّ و انکار گروهی دیگر را, از خلال این اثر، نمی توان به شیخ بهایی نسبت داد.