شیوع کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در بین دختران دبیرستانی شهر یزد در سال 87-1386

مقدمه: کم خونی علل مختلفی دارد ولی قریب 50 درصد از کم خونی ها ناشی از، کمبود آهن است. شدیدترین پیامد تخلیه آهن بدن کم خونی ناشی از کمبود آهن می باشد که هنوز هم به عنوان شایع ترین کمبود تغذیه ای در دنیا مطرح است .افزایش نیاز و عدم تأمین آن، دریافت ناکافی، نارسایی در جذب و انتقال آهن، دفع فیزیولوژیکی از طریق عادت ماهیانه و خونریزی حاد و مزمن، عفونت انگلی نسبت به کرم های قلاب دار، عفونت های حاد و مزمن نظیر مالاریا، سل و ایدز، سایر کمبودهای تغذیه ای نظیر کمبود وی تامین آ، ب12 ، اسید فولیک، ریبوفلاوین و مس، استفاده از داروها و ابتلا به برخی سرطان ها از علل این نوع کم خونی هستند.

روش بررسی:  این مطالعه به عنوان یک بررسی مقطعی - توصیفی از نیمه دوم سال 1386 شروع و خرداد ماه سال 1387 پایان یافت. جمعیت مورد مطالعه دانش آموزان سال اول دبیرستان های دخترانه شهر یزد بودند .از بین دبیرستان های دخترانه به صورت تصادفی  8 دبیرستان انتخاب و 200 نفر در مطالعه شرکت داده شدند.از هر دانش آموز 5 سی سی خون سیاهرگی جهت اندازه گیری فریتین و cbc گرفته شد. فریتین به روش eclia و سایر فراسنج خونی با استفاده از سل کانتر sysmex kx21n ساخت کشور ژاپن توسط آزمایشگاه مرکزی یزد انجام شد .هموگلوبین کم تر از 12 گرم درصد به عنوان کم خونی، فریتین کمتر از 12 میکروگرم در لیتر به عنوان کمبود آهن و در صورتی که هردو کمتر از مقدار یاد شده بود به عنوان کم خونی ناشی از کمبود آهن در نظر گرفته شد.

نتایج: میانگین سن و سال) نمایه توده بدن (کیلوگرم بر متر مربع دانشگاه علوم پزشکی آموزان به ترتیب 0.7±15.19و 4.2±21.5 و توزیع فراوانی افراد بر حسب سن 14، 15 و 16 سال و بالاتر به ترتیب 13، 58.5 و 28.5 درصد به دست آمد .میانگین هموگلوبین 0.9± 12.8 گرم درصد، هماتوکریت 3±38.9 درصد، mcv 4.3±80.7 فمتولیتر، mch 1.8±26.6 پیکوگرم، 3.6±33.2 گرم در دسی لیتر و فریتین سرم 18.2± 23 میکرو گرم در لیتر بدست آمد .در کل 13.5 درصد از افراد کم خون بوده که 9.3 درصد آن (تقریباً 68 درصد) کم خونی ناشی از کمبود آهن بوده است. 34.7 درصد از افراد مورد مطالعه نیز به کمبود آهن مبتلا بودند.

نتیجه گیری: عنایت به تقسیم بندی سازمان جهانی بهداشت شیوع کم خونی بدست آمده در این مطالعه، بیانگر خفیف بودن مسئله کم خونی به عنوان مشکل بهداشت همگانی در منطقه می باشد ولی کمبود آهن در حد قابل توجه ای بالاست و انجام اقدامات مناسب جهت کاهش کمبود موجود و پیشگیری از بروز این کمبود امری ضروری و قابل توصیه است.