بررسی تاثیر شاخص توسعه انسانی بر شاخص سلامت در ایران (54-93)

سلامت به عنوان موضوعی مطرح در هر جامعه، به مثابه بخشی از فرهنگ آن جامعه، با مفاهیم خاصی بیان می شود. بیش ترین تلقی از سلامت که مطرح می شود، این است که به عنوان نعمت در نظر گرفته می شود و ارزش آن به درستی شناخته نمی شود، مگر هنگامی که از دست برود. موضوع سلامت در سطح بین الملل و تا زمانی که پس از جنگ جهانی اول اساسنامه جامعه ملل تهیه می شد، از یاد رفته بود و تنها در واپسین روزها، تهیه کنندگان پیش نویس اساسنامه به یاد بهداشت جهان افتادند. از این رو، بخش سلامت (بهداشت و درمان) از جمله بخش های کلیدی هر کشور به شمار می آید و در فرآیند توسعه اقتصادی به عنوان زیربنا مطرح می شود، زیرا عامل یادشده به صورت مستقیم بر بهره وری نیروی کار و در نتیجه، افزایش تولید و رشد اقتصادی تأثیر می گذارد. شاخص توسعه انسانی در سال 1990 به عنوان مقیاس جدیدی از توسعه و اندازه گیری آن جوامع در نظر گرفته شد. این شاخص مبتنی بر این ایده اساسی است که لازمه دستیابی به زندگی بهتر، علاوه بر داشتن درآمد بالاتر، پرورش و بسط استعدادها و ظرفیت های انسانی است. شاخص توسعه انسانی درصدد اندازه گیری متوسط دستیابی یک کشور در سه بعد توسعه انسانی است. این ابعاد عبارت است: زندگی طولانی توأم با سلامتی، دانش، استاندارد زندگی. زندگی طولانی توأم با سلامتی با معیار امید به زندگی در بدو تولد، دانش به وسیله ترکیبی از میزان سواد بزرگسالان و نسبت ثبت نام خالص ترکیبی در آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی و استاندارد زندگی به وسیله gdp سرانه و یا درآمد اندازه گیری می شود. با توجه به اهمیت موضوع سلامت و هم چنین توسعه انسانی در جوامع از این رو در پژوهش حاضر برآنیم به بررسی تاثیر شاخص توسعه انسانی بر شاخص سلامت در ایران بپردازیم. داده های مورد استفاده در این بررسی برای کشور ایران در دورهی زمانی 1393 - 1354 به دست آمده است و برای تحلیل موضوع از روش جوهانسون-جوسیلیوس استفاده شده است بر اساس نتایج بدست آمده از این روش، اثرگذاری ضرایب متغیرها بر اساس مبانی نظری مورد انتظار بوده و از نظر آماری نیز معنیدار می باشد. نتایج حاکی از آن است که در بلند مدت افزایش هریک از متغیرهای ضریب جینی و درصد پوشش بیمه ای باعث کاهش شاخص سلامت می شود. و افزایش امید به زندگی باعث افزایش نرخ مرگ و میر نوزادان می شود و تاثیر امید به زندگی بر شاخص سلامت در این تحقیق بی معنی است. همچنین نتایج مربوط به الگوی تصحیح خطای برداری نیز حاکی از آن است که در هر دوره 0.007 از عدم تعادل کوتاه مدت برای رسیدن به تعادل بلند مدت تعدیل می شود.