ساختار شکنی هایی درباره معشوق در غزلیات سنایی

«بن فکنی» بهترین معادل فارسی واژه «deconstruction» با ساختار شکنی است که به معنای کشف معانی متفاوت متن است که نویسنده فراموش کرده آن ها را بیان کند. ساختار شکنان می کوشند از طریق شیوه های «تفاوت»، «مرکززدایی»، «قرائت متواتر»، «انکسار»، «تقابل های دوگانه»، «زبان استعاره ای» و «ورطه» به مفاهیم جدید متن دست یابند. نگارندگان مقاله در نظر دارند به شیوه توصیف و تحیل محتوا با ابزار کتابخانه ای برای اولین بار با استخراج مضامین ساختار شکنانه غزلیات سنایی به طور کلی و با ذکر شواهد در غرب، سنایی به عنوان آفریدگار غزل و کسی که مقام معشوق را تعالی بخشید و وی را به مقام معشوق عرفانی نزدیک کرد، اولین شاعری است که مضامین ساختارشکنانه را در حوزه هایی چون موضوعات اعتقادی، عشق و عاشقی، عرفانی و حتی طبیعت مخصوصاً در قالب غزل وارد کرده است. با در هم شکستن روساخت و ژرف ساخت زبان و از طریق آرایه هایی؛ نظیر پارادوکس، تشبیه، تفضیل، تشبیه مشروط، استعاره، حسن تعلیل، تمثیل، نماد و ... مضامین و معانی بدیعی آفرید که ساختار رایج شعر فارسی را در هم شکست و باعث به وجود آمدن زبان عرفانی و هم چنین ساختار شکنی هایی درباره جایگاه و ویژگی های معشوق زمینی انجام داد و مبدع معشوق عرفانی شد. سنایی با استفاده از فنون ادبی و خلق مضامین جدیدی؛ مثل: برتری معشوق بر همه چیز، وفاپیشگی معشوق، کسادی بازار معشوق به سبب آزار عاشق، بوالعجبی چشم یار و ... البته با به کارگیری زبان قلندرانه و عارفانه که خود ماهیتی ساختار شکنانه دارد، توانسته است در شعر خود و به تبع آن در شعر فارسی «رستاخیز»ی به پاکند که بعداً این شیوه در شعر بزرگ شاعران عارف فارسی؛ چون عطار و مولانا ادامه یافته و در شعر حافظ به اوج رسیده است.