انسانیت و اخلاق در شعر اقبال لاهوری

اقبال لاهوری به عنوان یکی از اندیشمندان و متفکران مشرق زمین تلاش می کند تا با نگرش های خردورزانه و مبتنی بر تعالیم مبین اسلام خودسازی و خودشناسی را در نهاد روشن بنیان نهادینه کند. به باور اقبال خودی، خودسازی و خودشناسی با قداست طواف حرم برابری می کند و آیات قرآنی، احادیث نبوی و ارادت به اهل بیت (ع) و عرفان اسلامی مرکز توحید باوری و زمینه ساز تربیت انسان کامل است. از نظر مضمون شعرش بیان خردورزی، ایمان، امید و آرزو، تلاش و کوشش، حرکت و پویایی، خودشناسی است. عصاره شعر او فرهنگ اسلامی و عرفانی گذشته و حال است. این فرهنگ انسان قابل را به سوی حقایت دینی و اسلامی سوق می دهد و به اصل خو یش باز می گرداند. او دلیل ماندگاری و جاودانگی انسان را در درخشش ایمان و روا مبارزه جاری و ساری می داند و صبر و استقامت را بن ما یه این حرکت معرفی می کند. گو یا در شعرش نفس می کشد و زندگی می بخشد و شعرش هم چون زندگی در جریان و تکاپو است. در این مقاله سعی خواهد شد تا با بازشناسی و معرفی سیر تفکر علامه اقبال لاهوری، محورهای اندیشه ی او در بازتاب مفاهیم انسانی و اخلاقی بازشناسی و معرفی گردد.